Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Síða 33

XVI VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 73
ferð með terbmaffni. Einnig var framkvæmd in vitro rannsókn á áhrifum
lyfsins á frumur úr krabbameinsfrumulínunni PC-3 í rækt.
Niðurstöður: Eftir að vera nýhættur í efnameðferð gegn blöðruháls-
kirtilskrabbameini fékk sjúklingur 1 terbínafín vegna sveppasýkingar í
nögl. Þrátt fyrir að efnameðferð væri lokið dróg áfram úr sjúkdómsein-
kennum þvert á það sem búast mætti við. Þegar sjúklingurinn hætti inn-
töku á terbínafíni versnaði ástand hans mikið. Sjúklingur 2 sýndi ekki
svörun eftir þriggja mánaða meðferð með terbínafíni. In vitro rannsóknin
sýndi að terbínafín hefur frumudrepandi áhrif á krabbameinsfrumur úr
blöðruhálskirtli en þó ekki í þeim styrkjum sem vanalega finnast í blóði.
Alyktanir: Líklegt þykir að terbínafín hafi verði grundvöllur sjúkdóms-
svörunar sjúklings 1 þar sem að hann hafði talsvert skerta nýrnastarf-
semi og því líklegt að styrkur lyfsins hafi verði umtalsvert hærri í sermi
hans miðað við það sem vanalega finnst. Þetta kemur heim og saman við
það að sjúklingur 2, sem sýndi ekki merki um skerta starfsemi nýra, hafi
ekki sýnt svörun og in vitro rannsókn sýndi einmitt fram á að styrkur
terbínafíns þurfi að vera talsvert hærri en það sem eðlilegt er, ef krabba-
meinsbælandi áhrif eiga að koma fram. Nauðsynlegt er að framkvæma
frekari rannsóknir ef sanna á að terbínafín hafi í raun þessa virkni.
E 73 Áhrif fléttuefnis á fituefnaskipti og mikilvæg vatarboð í
brjóstakrabbameinsfrumum. Möguleg samvirkni við krabbameinslyf
Margrét Bessadóttir', Edda Á. Skúladóttir, Sharon Gowan3, Susanne Eccles3, Sesselja
Ómarsdóttir2, Helga M. Ögmundsdóttir1
'Rannsóknastofu í krabbameinsfræðum, læknadcild HÍ, 'iyfjafræðideild HÍ, 3Institute of Cancer
Research Sutton, Bretlandi
mab24@hi.is
Inngangur: Fléttuefnið prótólichesterín sýra (PA) hefur fjölgunar-
hemjandi áhrif á ýmsar gerðir krabbameinsfrumna en lítil áhrif á
eðlilegar frumur. PA er sértækur hemill á 5-og 12 lípoxýgenasa sem eru
oftjáðir í krabbameinum en hefur líklega víðtækari áhrif á fituefnaskipti.
Markmið verkefnisins var að rannsaka hvort vaxtarhemjandi verkun
fléttuefnisins prótólichesterinic sýru (PA) sé miðlað í gegnum hindrun á
virkni fitusýru synthasa (FASN), hvort tengsl séu við mikilvæg vaxtar-
boð og hvort samlegðaráhrif komi fram með þekktum lyfjum.
Efniviður og aðferðir: Notaðar voru frumulínur úr brjósta-, heila- og
eggjastokkakrabbameinum. Tjáning á vaxtarboðaviðtakanum HER2 og
FASN var metin með mótefnalitun og áhrif á fósfórun með Western blot.
Áhrif á ERK og AKT boðleiðir voru skoðuð með Meso scale discovery
assay system sem hlutfall heildar/fosfóraðra próteina. Samlegðarárif
voru metin í lifunarprófunum og greind með reiknilíkani. Upptaka á
C14 acetati eftir PA meðhöndlun er metin í heild og í einangruðum líp-
íðum með talningu í sindurteljara.
Niðurstöður: Meðhöndlun með PAolli minnkaðri heildarupptöku á C14
acetati. Tjáning á FASN jókst eftir meðhöndlun með PA og leitast frumur
líklega við að mynda meira FASN ef virkni þess er hindruð. HER2 tján-
ing minnkaði sem samræmist fyrri rannsóknum sem benda til sambands
FASN og HER2. PA hafði marktæk samlegðaráhrif við lapatinib í brjósta-
krabbameinsfrumum sem oftjá HER2. Frumniðurstöður á eggjastokka-
og heilaæxlisfrumulínum benda til að PA hindri ERK boðleiðina en hins
vegar verði uppbótaraukning á AKT boðleiðina.
Ályktanir: Mjög líklegt er að áhrif PA séu ekki sértæk fyrir tiltekna
boðleið heldur miðlað gegnum almenn áhrif á fituefnaskipti og því háð
því hvaða boðleiðir eru mest áberandi í hverri frumutegund.
E 74 Efnaskipti og sjálfsát í krabbameinsæxlum
Úlfur Thoroddsen1, Már Egilsson1, Helga Margrét Ögmundsdóttir1, Jón Gunnlaugur
Jónasson1-
‘Læknadeild HÍ, 'Rannsóknastofu í meinafræöi
pixpack@gmail.com
Inngangur: Vaxandi athygli hefur undanfarið beinst að brengluðum
orku- og efnaskiptum í krabbameinsfrumum. Ennfremur hafa komið
fram áhugaverðar hugmyndir um þátt stoðvefs æxla að þessu leyti í
meingerð krabbameina. Sjálfsát tengist sterklega efna- og orkuskiptum
og ræsist við svelti og streituástand í frumum. Markmið rannsóknar-
innar var að bera saman tjáningarmynstur nokkurra lykilpróteina í
orkuskiptum og ræsingu sjálfsáts í krabbameinsæxlum.
Efniviður og aðferðir: Fengin voru 15 brjósta- og 14 briskrabbameina-
sýni frá Rannsóknastofu í meinafræði. Þau voru mótefnalituð fyrir p62
sem tengist flutningi frumuhluta í sjálfsátsbólur og er síðan brotið niður
þar, AMPK sem nemur orkuástand frumunnar og LC3 sem er nauð-
synlegt við myndun himnu sjálfsátsbóla. Sýnin voru metin af þremur
aðilum með tilliti til styrks litunar og gefin stig frá 0-3.
Niðurstöður: Sjálfsát, metið með tjáningu á LC3 jákvæðum deplum,
sást í 33% brjósta- og 50% bris-krabbameina. Aukin tjáning AMPK sást
í 60% brjósta- og 50% briskrabbameina og virðist því orkuþurrð einnig
vera algeng í æxlum. Tjáning og styrkur AMPK og LC3 hélst í hendur
í 20 af 29 sýnum og því virðist þriðjungur æxla virkja sjálfsát gegnum
aðrar boðleiðir en orkuþurrð. Tjáning á p62 var almennt áberandi,
en sýndi þó breytileika að því leyti að svæði með mikla LC3 tjáningu
höfðu daufari tjáningu á p62. Til þess að kanna nánar ræsingu sjálfs-
áts þegar það gerist ekki fyrir tilstilli AMPK er verið að skoða ástand
stýripróteins frumuhrings p53 og afurð stökkbreytts Ras æxlisgens.
Ályktanir: Sjálfsát virðist nokkuð algengt í brjósta- og briskrabbamein-
um og hefur tengsl við orkuskort x gegnum AMPK boðleið en í þriðjungi
tilvika voru boðleiðir aðrar.
E 75 Súrefnismettun í sjónuæðum og þvermál æða í sjúklingum
með retinitis pigmentosa
l’ór Eysteinsson'2-3, Sveinn H. Harðarson23, Einar Stefánsson2-3
‘Lífeðlisfræðistofnun HÍ, 2augndeild Landspítala, Mæknadeild HÍ
thoreys@hi.is
Inngangur: Retinitis pigmentosa (sjónufreknur, RP) er arfgengur hrörn-
rmarsjúkdómur þar sem ljósnemar og litþekja augans hröma. Ætla má
að þá minnki súrefnisþörf í ytri sjónu. Súrefni berst til ytri sjónu frá æðu
augans. Ekki er ljóst hvort breytt súrefnisþörf í sjónu endurspeglast í
súrefnismettun í æðum irmri sjónu. Því vom áhrif hrömunar augnbotns
í RP á súrefnisbúskap í innri sjónu metin.
Efniviður og aðferðir: Súrefnismettunarmælirirm (Oxymap ehf.) er
byggður ofan á augnbotnamyndavél. Tvær augnbotnamyndir eru
teknar samtímis, við 570nm og 600nm. Súrefnismettun í æðum sjónu og
þvermál æða var mælt í 10 sjúklingum með RP (meðalaldur 49 ár; 23-71
árs), og borið saman við heilbrigðan hóp, paraður eftir aldri og kyni.
Sjúklingar voru með langt gengirm sjúkdóm og sjónsvið afmarkað af
miðgróf. Mettunargildi vom leiðrétt fyrir þvermál æða.
Niðurstöður: Súrefnismettun í slagæðlingum sjónu var 91,7±3,7% (með-
altal±staðalfrávik) í sjúklingum með RP, en 90,9±1,2% í heilbrigðum
samanburðarhópi (p=0,65). Súrefnismettun í bláæðlingum sjónu var
58,0±6,2% í RP, en 53,4±4,8% hjá heilbrigðum (p= 0,017). Munur í súr-
efnismettun slagæðlinga og bláæðlinga var 32,8±5,4% í RP sjúklingum
en 36,1±4,2% í heilbrigðum (p=0,27). Þvermál slagæðlinga (í pixlum) var
LÆKNAblaðið 2013/99 33