Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Qupperneq 44

XVI VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 73
það hvemig skólahjúkrunarfræðingar hér á landi sinna börnum yfir
kjörþyngd, þó vitað sé að foreldrar þessara bama óska eftir auknu
samstarfi við skólahjúkrunarfræðinga. Tilgangur rannsóknarinnar var
tvíþætturrl) að lýsa faraldsfræði LÞS skólabarna í fyrsta, fjórða, sjöunda
ogníunda bekk, frá skólaárinu 2003/4 til 2011/12; og 2) að skoða verklag
íslenskra skólahjúkmnarfræðinga í samskiptum við börn yfir kjörþyngd
og foreldra þeirra.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin var megindleg, lýsandi og gagna-
söfnun tvíþætt:l) gögn um líkamsþyngdartuðul voru fengin úr raf-
rænum gagnagrunni heilsuverndar skólabarna á höfuðborgarsvæðinu
skólaárið 2003/4 til 2011/12 og 2) rafrænn spurningalisti (Minnesota
School Nurse Survey), um verklag skólahjúkrunarfræðinga, var sendur
til allra skólahjúkmnarfræðinga á landinu vorið 2011.
Niðurstöður: Árið 2008 reyndust flest börn vera yfir kjörþyngd eða
22,5% hjá báðum kynjum. Fjöldinn var nokkuð stöðugur þessi níu ár,
en tíðni of feitra bama sveiflaðist nokkuð. í yngri bekkjunum vom fleiri
stúlkur yfir kjörþyngd, en drengir í efri bekkjum. Rúmlega 60% skóla-
hjúkmnarfræðinganna höfðu oft/stundum veitt barni ráðgjöf vegna
þess að þyngd var áhyggjuefni og haft samband við foreldra. Af hjúkr-
unarfræðingum höfðu 56,6% oft/stundum reglulegt eftirlit með þyngd
barnanna.
Ályktanir: Ofþyng/offita barna hefur ekki aukist síðastliðin níu ár, líkt
og áratugina á undan. Margir skólahjúkrunarfræðingar beita íhlutun
þegar börn eru yfir kjörþyngd. Hins vegar eru tækifæri heilbrigðis-
þjónustunnar fólgin í samræmdri íhlutun byggðri á árangursríkum
aðgerðum.
E 108 Frá hugmyndum til hagnýtingar. Hvernig niðurstöður úr rann-
sóknum á vinnu starfsfólks í hjúkrun nýtast við hönnun á nýjum
spftala
Helgi l’nr Ingason1, Helga Bragadóttir2-1, Sigrún Gunnarsdóttir2
'Tækni- og verkfræöideild HR, 2hjúkrunarfræðideild HÍ, 3Landspítala
helgithor@ru.is
Inngangur: Tilgangur rannsóknar var að skoða hvernig rannsóknir á
vinnu og starfsumhverfi á háskólasjúkrahúsi skila þekkingu sem nýtist
við gerð forsagnar fyrir nýtt sjúkrahús.
Efniviður og aðferðir: Rannsókn á vinnu- og starfsumhverfi fór fram
með blandaðri aðferð þar sem megindlegum og eigindlegum gögnum
var safnað með stöðluðum mælitækjum og viðtölum. Úttekt á hvernig
staðið var að hagnýtingu þessara niðurstaðna fór fram með viðtölum
og með því að skoða skilagögn frá hönnunarteymi háskólasjúkrahúss.
Niðurstöður: Rýnihópavinna hefur skilað miklum upplýsingum sem
nýttar hafa verið í forhönnun. Upplýsingar úr rannsókn á vinnu og
vinnuumhverfi eru af öðrum meiði og þær komu sem viðbót inn í for-
sagnarvinnu hönnunarteymisins. Dæmi eru mælingar á gönguleiðum
og genginni vegalengd starfsmanna á vöktum, en þær voru nýttar við
að setja fram fyrirkomulag rýma á nýjum deildum. Annað dæmi er að
upplýsingar um tíðar ferðir starfsfólks við að sækja vatn fyrir starfsmenn
höfðu áhrif á staðsetningu vatnspósta.
Ályktanir: Bygging á nýju háskólasjúkrahúsi er stórt og umfangsmikið
verkefni. Mikið er í húfi að vel takist til og að mannvirkið uppfylli þarfir í
nútíð og framtíð. Því er nauðsynlegt að vanda til verka í undirbúningi og
þarfagreiningu og meðal annars tryggja að niðurstöður úr rannsóknum
á vinnu og vinnuumhverfi hjúkrunarstarfsfólks nýtist við skilgreiningu
og áætlanagerð í verkefninu.
E 109 Ferill almennrar kvíðaröskunar, félagsfælni og felmturs-
röskunar á tveggja ára tímabili hjá fólki af rómönskum uppruna
Andri S. Björnsson', Nicholas J. Sibrava2, Courtney Beard2, Ethan Moitra2, Risa B.
Weisberg2-3, Martin B. Keller2
'Sálfræðideild HÍ, 2Dpt of Psychiatry and Human Behavior og 3Dpt of Family Medicine, Warren
Alpert Medical School of Brown University
asb@hi.is
Inngangur: Kvíðaraskanir eru mjög algengar og hafa margvísleg skað-
leg áhrif á líf fólks. Það er skortur á vönduðum langtímarannsóknum á
þessu sviði og sérstaklega meðal minnihlutahópa.
Efniviður og aðferðir: Hér segir frá langtímarannsókninni Harvard/
Brown Anxiety Research Project (HARP). í þessum hluta rannsóknar-
innar voru þátttakendur 87 Bandaríkjamenn af rómönskum (latino) upp-
runa með almenna kvíðaröskun (generalized anxiety disorder), félags-
fælni (social anxiety disorder) og/eða felmtursröskun (panic disorder).
Þjálfað matsfólk beitti klínískum viðtölum til að greina kvíðaraskanir og
aðrar geðraskanir samkvæmt greiningalykli ameríska geðlæknafélags-
ins (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) og meta
lífsgæði og ýmsa aðra þætti. Þátttakendum er fylgt eftir í fimm ár með
árlegum viðtölum og segir hér frá ferli þessara kvíðaraskana fyrstu tvö
árin í rannsókninni. Kaplan-Meier greiningu á afkomugildum (survival
analyses) var beitt.
Niðurstöður: Það voru 0,15 líkur á því að þátttakendur með almenna
kvíðaröskun hlytu fullan bata (recovery), 0,05 líkur á því að þátttak-
endur með félagsfælni hlytu bata og loks 0,11 líkur á því að þátttakendur
með felmtursröskun hlytu bata.
Ályktanir: Niðurstöðurnar gáfu til kynna að kvíðaraskanir séu lang-
vinnari meðal fólks af rómönskum uppruna í samanburði við úrtök sem
einkennast af Bandaríkjamönnum af norður-evrópskum uppruna.
E 110 Að takast á við lífið eftir krabbamein. Fýsileiki ráðgjafar-
meðferðar sem byggð er á hugrænni atferlismeðferð fyrir fólk með
krabbameinstengda þreytu að lokinni krabbameinsmeðferð
Rannveig Björk Gylfadóttir1, Sigríður Gunnarsdóttir2
'Ljósið, endurhæfingar- og stuðningsmiðstöð, Heilsugæslunni Akranesi, 2hjúkrunarfræðideild
HI, Landspítala
rannveig@ljosid. is
Inngangur: Einstaklingum sem greinast með krabbamein og ljúka
krabbameinsmeðferð fjölgar sífellt. Þeir búa oft við langtímaafleiðingar
þess, þar á meðal krabbameinstengda þreytu. Þreytan hefur hins vegar
lítið verið rannsökuð og fáar sálfélagslegar meðferðar- og endurhæf-
ingarleiðir verið í boði til þess að draga úr afleiðingum þreytu.
Efniviður og aðferðir: Þátttakendur voru sex konur, meðalaldur 55 ár,
sem höfðu fengið brjóstakrabbamein, lokið meðferð fyrir tveimur árum
að meðaltali og voru metnar með þreytu. Konumar fengu klukkutíma
sérhannaða ráðgjafameðferð veitta af hjúkrunarfræðingi, tvisvar í viku,
í sex skipti alls. Ályktanir voru dregnar um fýsileika meðferðar út frá
framkvæmd rannsóknar, niðurstöðum úr spumingalistunum sem unnið
var úr með lýsandi hætti með samanburði gagna og nótum rannsakanda.
Niðurstöður: Niðurstöður verkefnisins benda til þess að meðferðin sé
fýsileg. Konunum fannst meðferðin oftast hjálpa sér mikið við að takast
á við þreytu og gáfu henni 9,5 stig af 10. Vísbendingar voru um betri
líðan kvennanna eftir meðferðina. Áhrifastærð (effect size) meðferðar
á þreytu mældist mikil, meiri á þreytukvarða Piper, d=2 en á númera-
kvarða, d=l,3. Áhrifastærð á vanlíðan á vanlíðanarkvarðanum mældist
líka mikil, d=l,3. Áhrifastærð á einkenni þunglyndis og kvíða mæld með
44 LÆKNAblaóið 2013/99