Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Side 52

XVI VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 73
Inngangur: Viðbragðstími stökkhreyfinga auga (augnstökka) frá áreiti
sem skyndilega birtist (andstökk) er almennt lengri en að áreitinu (með-
stökk). Rannsóknir benda enn fremur til þess að viðbragðstími með-
stökka að hálíkindastöðum sé sty ttri en að láglíkindastöðum og að þessu
sé öfugt farið varðandi andstökk. í fimm tilraunum könnuðum við þetta.
Efniviður og aðferðir: Ýmsar samsetningar hlutfalla milli mismunandi
staðsetninga og tegunda augnhreyfinga (andstökk eða meðstökk; lárétt-
ar eða lóðréttar) voru prófaðar f fimm tilraunum. I umferðum með and-
og meðstökkum sagði litur áhorfspunkts til um hvort augnstökkið átti
að gera. í öllum tilraununum voru augnhreyfingar mældar á háhraða
(250 Hz), með innrauðri endurvarpstækni sem reiknar áhorfsstefnu með
tilliti til staðsetningar augasteinsins.
Niðurstöður: Þegar augnstökkaverkefnið var auðvelt fundum við
engin áhrif af breytilegum hlutföllum. I erfiðum verkefnum þar sem
gera átti láréttar sem og lóðréttar hreyfingar í mismunandi umferðum
og litabreyting við áhorfspunkt tilgreindi gerð augnstökkanna var
viðbraðgstími meðstökka styttri að hálíkindastaðsetningum en að lág-
líkindastaðsetningum. Breytileg hlutföll höfðu hins vegar ekki áhrif á
viðbraðgstíma andstökka en urðu til þess að vel þekktur munur á við-
bragðstíma með- og andstökka hvarf fyrir láglíkindastaðsetningar.
Ályktanir: Niðurstöður okkar benda til að breytileg hlutföll hafi ekki
áhrif á viðbragðstíma augnstökka, sem slíkan, en samspil erfiðleikastigs
og hlutfalla geti þó haft mikil áhrif á viðbragðstímann.
E 134 Þegar tilfinningarnar bera mann ofurliði. Samspil áhrifa af
myndum sem vekja tilfinningaviðbrögð og ýfingaráhrifa í sjónleit
Árni Krístjánsson, Berglind Óladóttir, Steven B. Most
Sálfræðideild HÍ, Dpt of Psychology, University of Delaware
ak@hi.is
Inngangur: Það er vel þekkt að ýmiskonar ósjálfráð viðbrögð virkjast
þegar fólk eða dýr upplifa eitthvað sem vekur sterkar tilfinningar.
Efniviður og aðferðir: Til að athuga áhrif áreita sem vekja tilfinninga-
viðbrögð á athyglisvirkni var kannað hvaða áhrif birting slíkra mynda
hefur á sjónleitarverkefni. Myndir sem voru annað hvort hlutlausar
(svo sem andlitsmyndir eða börn að leik) eða sýndu atburði sem vekja
afar sterk tilfinningaviðbrögð (sundurskotin lík eða vettvang alvarlegra
slysa) voru birtar milli þess sem þátttakendur framkvæmdu einföld
sjónleitarverkefni.
Niðurstöður: Niðurstöður voru þær að leit eftir að óhugnalegar myndir
voru birtar var erfiðari (ónákvæmari og hægari) heldur en eftir að
venjulegar myndir voru birtar. Ýfingaráhrifin sýndu sterka samvirkni
við áhrif myndanna, því ef sama leitin var endurtekin nokkrum sinnum
í röð varð leitin jafn auðveld eftir óhugnanlegu myndirnar og eftir hlut-
lausu myndimar, eða jafnvel auðveldari.
Ályktanir: Niðurstöðurnar benda til þess að þegar þátttakendur sjá
óhugnanlegar myndir leiði það til ósjálfráðar beiningar athyglinnar að
því sem fólk fékkst við áður, í þessu tilfelli beinist athyglin að mark-
áreitum úr síðustu umferð.
E 135 Mat á eiturhrifum, bakteríudrápi og yfirborðsvirkni nokkurra
amínókalixarena
Elena V. Ukhatskaya, Sergey V. Kurkov, Þorsteinn Loftsson
Lyfjafræðideild HÍ
eiena@hi.is
Inngangur: Amínókalixaren eru vatnsleysanlegar yfirborðsvirkar sam-
eindir sem sýnt hefur verið fram á að hafa bakteríudrepandi virkni. f
þessu verkefni voru eiginleikar amínókalixaren kannaðir, meðal annars
hæfni þeirra til að mynda mísellur, sem og bakteríudrepandi áhrif þeirra
og eiturhrif.
Efniviður og aðferðir: Tvö amínókalixaren, það er CX3 og CX8, vom
samtengd í samstarfi við Institute of Organic Chemistry, National
Academy of Science í Úkraínu. Hæfni sameindanna til að hópa sig
saman og mynda nanóagnir og mísellur var könnuð með því að mæla
flutning sameindanna í gegnum hálfgegndræpar sellófanhimnur í
Franz flæðisellum. DLS aðferð var beitt til að ákvarða stærðardreifingu
CX3 og CX8 agna í vatnslausn. Myndunarhraði agnanna var kannaður.
TEM var notuð til greina agnir við styrk fyrir bæði neðan og ofan CMC
gildi amínókalixarens. Bakteríudrepandi áhrif gegn S. aureus og E. coli
vom mæld og CMC gildi amínókalixarena ákvörðuð. Eiturhrif rann-
sóknir voru framkvæmdar í RAW 264.7 frumuræktun í samstarfi við
Innovative Biologics, Inc. (Herndon, Virginia, BNA).
Niðurstöður: Flæði CX3 og CX8 var rannsakað við mismunandi upp-
hafsstyrk og í gegnum himnur fyrir mismunandi MWCO. Með því að
bera saman flæðið við mismunandi skilyrði var hægt að fá hugmynd
um stærðardreifingu agnanna. DLS og TEM rannsóknirnar staðfestu
myndun nanóagna. Fmmurannsóknir bentu til að efnasamböndin væm
óeitruð við styrk undir 100 pg/ml. Rannsóknir á virkni CX3 og CX8
gegn inflúensuveiru og vöxt baktería eru í gangi.
Ályktanir: Eðlisefnafræðilegir og líffræðilegir eiginleikar tveggja am-
ínókalixarena vom kannaðir með tilliti til flutnings í gegnum hálfgegnd-
ræpar himnur, yfirborðsvirkni, eiturhrifa og bakteríudrepandi áhrifa.
Bæði efnin hópuðu sig saman í vatnslausn og mynduðu nanóagnir og/
eða mísellur.
E 136 Testósterón og geðheilsa karla í samfélagsrannsókninni
Suðurnesjamenn
Bjami Sigurðsson', Sigurður Páll Pálsson2, María Ólafsdóttir’, Ólafur Þór
Ævarsson1, Magnús Jóhannsson1
’Rannsóknarslofu í lyfja- og eiturefnafræði HÍ, 2Landspítala, 3Heiisugæslunni í Árbæ, 4For-
vömum ehf., sjálfstætt starfandi geðlækningar
bjs23@hi.is
Inngangur: Sambandi testósteróns og þunglyndiseinkenna í fyrri rann-
sóknum hefur bæði verið lýst við há- og lággildi testósteróns (U-laga
samband). I samfélagsrannsókn á körlum var kannað samband milli
testósteróns mælt í munnvatni og geðheilbrigðis.
Efniviður og aðferðir: Rannsakaðir voru 137 karlar með Beck
Depression Inventory (BDI), Gotland Male Depression scale (GMDS),
Montgomery-Ásberg Depression rating scale (MADRS), almennum
heilsufarsspurningum og að lokum með geðskoðun hjá geðlækni í
hálfstrúktúruðu geðviðtali. Greining var samkvæmt DSM-IV fyrir
þunglyndi (major depressive disorder). Testósterón var mælt tvisvar á
einum degi í daglegu umhverfi við vinnu eða heima (kl. 7.00 og 22.00) í
undirhóp (n=46).
Niðurstöður: Morgungildi testósteróns voru marktækt hærri en kvöld-
gildi (236 á móti 145 pg/ml; parað t-próf; p=0,009). Testósterón gildi
reyndust marktækt lægri með hækkuðum aldri en aldur skýrir einungis
lítinn hluta sambandsins eða um 16%. Ekkert samband reyndist milli
kvöldgilda testósteróns og klínísks viðmiðs GMDS en samband var við
MADRS (p=0,023; p=0,018 án geðlyfja) og BDI (p=0,031 án geðlyfja).
Ekki samband var við geðgreiningu (p=0,054), geðsögu, líkamlega sjúk-
dóma eða menntunarstig. Hópnum var skipt upp í þrjá jafna hluta eftir
52 LÆKNAblaðið 2013/99