Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Side 60

XVI VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 73
voru hvað mest örvuð við EMT umbreytinguna voru 14 á DLK1-DI03
genasvæðinu. Við höfum nú gert nýja EMT undirlínu og aftur sjáum
við Meg3 yfirtjáningu við þessa umbreytingu. Við höfum með RT-PCR
magnað upp og raðgreint fjölda klóna af Meg3 til að kanna ísóform
gensins. Við raðgreiningu fundust níu ísóform, þar af tvö ný. I ljós kom
að eitt þessara ísóforma virðist útskýra að mestu aukna tjáningu Meg3 í
D492M við EMT umbreytingu.
Ályktanir: Meg3, lncRNA sem staðsett er á DLK1-DI03 lókusnum á
litningi 14 er yfirtjáð í undirlínum D492 brjóstastofnfrumulínunnar. Við
EMT umbreytingu eykst tjáning á einu ísóformi þessa lncRNA auk þess
sem tjáning á fjölda aðlægra miRNA gena eykst.Við erum nú að kanna
hvort tjáning Meg3 og annarra gena í DLK1-DI03 genaþyrpingunni hafi
hlutverki að gegna við EMT umbreytingu.
E 160 Greining DNA krosstengsla með tvívíðum þáttháðum
rafdrætti
Bjarki Guðmundsson1, Hans Guttormur Þormar1'2, Supawat Thongthip1, Margrét
Steinarsdóttir’, Agata Smogorzewska4, Jón Jóhannes Jónsson1'3
'Lífefna- og sameindalíffræðistofa læknadeildar HÍ, ’Lífeind ehf., ’erfða- og
sameindalæknisfræðideild Landspítala, ’Laboratory of Genome Maintenance, Rockefeller
University, New York
bjarkigu@hi.is
Inngangur: Tvívíður þáttháður rafdráttur (2D-SDE) er aðferð sem hægt
er að nota til að greina gæði og skemmdir flókinna kjarnsýrusýna. í fyrri
vídd rafdráttar er aðgreining kjarnsýra háð lengd og þætti, til dæmis
tvíþátta DNA, einþátta DNA og RNA»DNA blendinga. Kjarnsýrur eru
afmyndaðar með hita fyrir rafdrátt í seinni vídd og þá er færsla þeirra
aðeins háð lengd. Eftir tvívíðan rafdrátt myndar hver þátthluti mismun-
andi boga. Með greiningu á þeim er hægt að meta magn og lengdardreif-
ingu hvers þátthluta kjamsýra í sýninu. Markmið þessa verkefnis var að
kanna hvort hægt væri að nota 2D-SDE til að greina krosstengsl í DNA.
Efniviður og aðferðir: Fanconi anemia (FA) er hópur sjaldgæfra víkjandi
sjúkdóma með mismunandi klínísk einkenni. Frumur sjúklinganna eru
viðkvæmar fyrir DNA krosstengiefnum. Mannaerfðaefni einangrað úr
blóði og DNA úr ræktuðum fíbróblöstum með stökkbreytingar í FANCA
og FANCDl genum voru meðhöndluð með DNA krosstengiefnum
(díepoxýbútan, mítómýsín C og cisplatín). Sýnin voru síðan greind með
2D-SDE.
Niðurstöður: Aukið magn DNA greindist fyrir aftan boga af óskemmdu
tvíþátta DNA, eins og vænta mátti af DNA með krosstengsl á milli þátta
(interstrand crosslink). Þau hindra aðskilnað DNA þátta við afmyndun.
Einnig greindust DNA sameindir sem færðust fyrir framan tvíþátta
DNA, bæði DNA með krosstengsl innan þáttar (intrastrand) sem valda
bognun á DNA sameindum og einþátta DNA. Magn skemmda var háð
styrk krosstengiefnis og tengdist áunnum litningagöllum. Viðgerð á
DNA skemmdum var minni hjá FA frumugerðum miðað við frumur
með eðlilega arfgerð samkvæmt 2D-SDE greiningu.
Ályktanir: 2D-SDE aðferðin gæti reynst gagnleg í rannsóknum, við
greiningar á Fanconi anemia og skyldum sjúkdómum sem og prófun
fyrir svörun sjúklinga við lyfjameðferð með krosstengilyfjum.
E 161 Arfgeng heilablæðing. Vefjameinafræði æða
Ásbjörg Ósk Snorradóttir1, Birkir Þór Bragason1, Helgi J. ísaksson2, Elías Ólafsson3,
Ástríður Pálsdóttir1
'Tilraunastöö HÍ í meinafræði að Keldum, ’rannsóknastofu í meinafræði og
’taugalækningadeild B2 Landspítali
ao s3@hi.is
Inngangur: Arfgeng heilablæðing er séríslenskur erfðasjúkdómur sem
stafar af stökkbreytingu í cystatín C geni. Stökkbreytingin finnst ein-
göngu í arfberum í vissum ættum þar sem hægt er að rekja stökkbreyt-
inguna í gegnum fjölskyldur. Sjúkdómurinn erfist ríkjandi, ókynbundið
og veldur heilablæðingum í arfberum. Stökkbreytta próteinið hleðst upp
í heilaslagæðum arfbera sem mýlildi (amyloid) og sléttvöðvafrumur
eru að mestu og stundum að öllu leyti horfnar úr æðaveggjunum.
Arfberar deyja að meðaltali flestir um þrítugt en einstaka arfberar lifa
lengur. Tilgangur rannsóknarinnar var að skoða meinafræði heilaæða í
sjúkdómnum og bera saman við heilbrigðar æðar.
Efniviður og aðferðir: Heilasneiðar úr 28 sjúklingum og átta viðmiðum
voru notaðar í rannsókninni. Gerðar voru ýmsar vefjalitanir, hefðbundn-
ar mótefnalitanir og flúrljómandi mótefnalitanir til þess að kanna hvaða
millifrumuefni og prótein væru til staðar í heilaæðum og vefnum í kring.
Niðurstöður: Niðurstöður sýna mikla uppsöfnim á cystatín C prótein-
inu í veggjum heilaslagæða sjúklinga, fáar sléttvöðvafrumur sjást og
einnig sést rof á endóþeli og elastíni. Sértæk bandvefslitun sýndi að það
er mikil bandvefsuppsöfnun í slagæðaveggjum hjá sjúklingum. Nánari
greining sýndi að um kollagen IV var að ræða sem kemur heim og
saman við niðurstöður úr microarray rannsókn á genatjáningu húðfíbró-
blasta úr arfberum þar sem kollagen IV var martækt upptjáð. Tjáning
aggrecan gensins, ACAN, var einnig mjög upptjáð í arfberafrumunum
og mótefnalitun á heilaslagæðum sjúklinga sýndi mikla uppsöfnun á
aggrecani í æðaveggjunum.
Ályktanir: í tengslum við þessa miklu uppsöfnun á millifrumuefnum
var connective tissue growth factor (CTGF), sem örvar framleiðslu
millifrumuefna eins og til dæmis kollagens, einnig skoðað og í sumum
tilfellum var mikil CTGF litun í kringum æðar sjúklinga.
E 162 Notkun rafrænna gagnagrunna í krabbameinserfðaráðgjöf
Vigdís Stefánsdóttir1-, Óskar Þór Jóhannsson3, Heather Skirton4, Laufey
Tryggvadóttir5, Hrafn Tulinius6, Cyril Chapman7, Jón Jóhannes Jónsson1-2-6
'Erfða- og sameindalæknisfræðideild Landspítala,2lífefna- og sameindalíffræðistofa
læknadeildar HÍ, 3lyflækningasviði Landspítala, 4Faculty of Health, Education and Society,
Plymouth Univ., 5Krabbameinsskrá íslands, 6erfðafræðinefnd HÍ, 7Birmingham Women's
Hospital, NHS Trust
vigdiss@hi.is
Inngangur: Við mat á erfðaáhættu þarf nákvæmar upplýsingar.
Upplýsingar ráðþega um fjölskyldu eru oft ófullkomnar en með raf-
rænum lýðgrunduðum ættfræðigagnagrunni er hægt að búa til nákvæm
ættartré. Ættfræðigrunnur erfðafræðinefndar HÍ irtniheldur upplýsingar
um Islendinga fædda eftir 1840. Skylt er að skrá krabbameinsgreiningar
og því er Krabbameinsskrá íslands mjög nákvæm. Skráningar brjósta-
krabbameina ná aftur til 1911, annarra krabbameina aftur til 1952.
Efniðviður og aðferðir: Rúmlega 600 ráðþegar leituðu krabbamein-
serfðaráðgjafar hjá erfða- og sameindalæknisfræðideild frá janúar 2007
til janúar 2012. Flestir komu þrisvar til fjórum sinnum. Ráðþegar veita
upplýst samþykki fyrir ættrakningu erfðafræðinefndar HÍ og sam-
keyrslu við Krabbameinsskrá. Ætlað samþykki ættingja byggir á því að
ráðþegi fái ekki upplýsingar um aðra einstaklinga.
Niðurstöður: Gerð voru 265 ættartré á rannsóknartíma. Ættartré gerð
eftir upplýsingum ráðþega eingöngu náðu til 10-25 einstaklinga en ætt-
artré gerð eftir upplýsingum frá erfðafræðinefnd 40-2.000 einstaklinga,
algengast 300-500 einstaklinga. Af 600 ráðþegum gekkst 541 undir
erfðaransókn og fundust 107 BRCA2 og 14 BRCAl stökkbreytingar. Þeir
tilheyra rúmlega 40 fjölskyldum með BRCA2 stökkbreytinguna 999del5
og fimm fjölskyldum með BRCAl stökkbreytinguna 5193G>A.
60 LÆKNAblaðið 2013/99