Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Síða 76

XVI VISINDARAÐSTEFNA H I
FYLGIRIT 73
meiri menntun voru líklegri til að lifa heilsusamlegra lífi heldur en þeir
sem tilheyrðu verkalýðsstétt og höfðu minni menntun. Einn þáttur var
þó undanskilinn, áfengisneysla var meiri eftir því sem menntun jókst og
eftir því sem ofar var farið í stétt. Þá jókst ávaxta- og grænmetisneysla
með menntun og stétt. Ekki reyndist marktækur munur milli hópa
þegar líkamsþyngdarstuðull var metinn.
Ályktanir: Samband þjóðfélagsstöðu og SS2 hefur ekki áður verið
metið á íslandi. Niðurstöður eru í andstöðu við rannsóknir á erlendum
vettvangi. Hafa ber í huga að þýðið sem unnið er með er hópur eldri
einstaklinga og þjóðfélagsstaða þeirra er ekki eins breytileg og yngri
kynslóða. Hugsanlegt er að minni breytileiki dragi úr fylgni milli þjóð-
félagsstöðu og SS2.
V 24 Tengsl mælds ósonsmagns í jarðhæð og bráðainnlagna
vegna hjarta- og lungnasjúkdóma í Reykjavík 2003-2009
Hanne Krage Carlsenu, Bertil Forsberg2, Kadri Meister2, Þórarinn Gíslason3'4, Anna
Oudin2
'Miðstöð í lýðheilsuvísindum HÍ, 2atvinnu- og umhverfislæknisfræði, Háskólanum í Umeá,
Svíþjóð, 3lungna- og ofnæmisdeild Landspítala, 4læknadeild HÍ
hkd@hi.is
Inngangur: Loftmengunarstig í Reykjavík mælist yfirleitt lágt og er
mynstur mismunandi lofttegunda frábrugðið því sem sést í erlendum
stórborgum. Fylgni mengunarþátta er lág og stórt hlutfall agna yfir 10
míkrómetrar í þvermál (PM10) kemur frá náttúrulegum uppsprettum.
Óson (Oa) mælast hæst á vorin en erlendis mælist það yfirleitt hæst á
sumrin. Markmið þessarar rannsóknar var að kanna samband bæði
daglegra koma á bráðamóttöku og bráðainnlagna vegna hjarta- og
lungnasjúkdóma og loftmengunarstigs í Reykjavík.
Efniviður og aðferðir: Tímaraðgreining með fjölda daglegra bráðainn-
lagna og heimsókna á bráðamóttöku á árunum 2003-09 var gerð úr
SÖGU, sjúkraskráningarkerfi Landspítalans. Þriggja daga meðaltal
mengunarþátta og veðurs var reiknað frá gögnum Reykjavíkurborgar
og Umhverfisstofnunar. Aðhvarfsgreining var notuð til að reikna sam-
bandið og leiðrétt fyrir árstíma. Aukning í fjölda innlagna fyrir fjórð-
ungsaukningu var reiknuð frá stuðlum líkananna.
Niðurstöður: Meðalfjölda bráðainnlaga og koma á bráðamóttu á dag var
10 þar af 76% vegna hjartasjúkdóms og 61% voru eldri en 70 ára. Fyrir
mengunargildin sáust stórar árstímasveiflur sérstaklega fyrir PM10.
Það sást um það bil 4,6% aukning í innlögnum fyrir fjórðungsaukningu
í magni 03 í andrúmslofti. Sambandið reyndist sterkara hjá konum
(7,2%). Það var einnig samband milli köfnunardíoxíðaukningar (N02)
og innlagna eldra fólks. Ekkert marktækt samband fannst fyrir PM10.
Ályktanir: 03 er tengt aukningu í fjölda irtnlagna vegna hjarta- og/eða
lungnasjúkdóma en N02 einungis hjá öldruðum.
V 25 Áhrif þverfaglegrar offitumeðferðar á Reykjalundi á
þunglyndi, kvíða, félagslega virkni og þyngd. Þriggja til fjögurra ára
eftirfylgni
Maríanna Þórðardóttir', Ludvig Á. Guðmundsson2, Arna Hauksdóttir', Unnur
Valdimarsdóttir'
'Miðstöð í lýðheilsuvísindum HÍ, 2endurhæfingarmiðstöð SÍBS Reykjalundi
mth5@hi.is
Inngangur: Offita er margslunginn sjúkdómur sem orsakast af mörgum
mismunandi þáttum. Þunglyndi, kvíði og félagsleg virkni eru mikil-
vægir áhrifaþættir er varða lífsgæði einstaklinga með offitu. Þessir ein-
staklingar upplifa oft mikla niðurlægingu og mismunun frá samfélaginu
og eru þar af leiðandi í aukinni hættu á að þróa með sér andlega
vanlíðan og eru líklegir til að verða félagslega óvirkir. Markmið þessarar
rannsóknar var að kanna hvort atferlismeðferð við offitu á Reykjalundi
hafi áhrif á þunglyndi, kvíða, félagslega virkni og þyngd offeitra ein-
staklinga frá upphafi meðferðar þar til þremur til fjórum árum eftir að
meðferð líkur.
Efniviður og aðferðir: Rannsókn þessi var framsýn, óslembin íhlutunar-
rannsókn. Mælingum á þyngd, þunglyndi með því að notast við Becks
þunglyndiskvarðann (Beck's Depression Inventory II), kvíða með
því að notast við Becks kvíðakvarðann (Beck's Anxiety Inventory) og
félagslegri virkni með því að notast við OP-kvarðann (Obesity-related
Problem Scale) var safnað þrisvar á þriggja til fjögurra ára tímabili hjá
90 einstaklingum (níu körlum og 81 konu) og breytingar skoðaðar.
Hópnum var skipt upp í aðgerðarhóp (47 einstaklingar) og meðferðar-
hóp (43 einstaklingar). Einnig var bakgrunnsupplýsingum safnað við
lokamælinguna.
Niðurstöður: Frumniðurstöður sýndu að þyngd lækkaði um 26,6 kg
(p<0,001) á rannsóknartímanum. Þunglyndi fór niður um 10,7 stig
(p<0,001), kvíði um 5,8 stig (p<0,001) og félagsleg virkni um 39,5 stig
(p<0,001). Marktæka breytingu mátti einnig sjá hjá báðum hópum þegar
þeim var skipt upp.
Ályktanir: Þessar frumniðurstöður sýna að ekki aðeins holdafar batnar,
heldur einnig að verulegur bati næst í heilsutengdum lífsgæðum og
undirstrika þær þýðingu markvissrar þverfaglegrar offitumeðferðar þar
sem áhersla er lögð á varanlegar lífsstílsbreytingar.
V 26 Eyrnasuð meðal íslenskra flugmanna
Sindri Stefánsson1, Einar Jón Einarsson1, Hannes Petersen1-2
’Læknadeild HÍ, 2háls- nef- og eyrnadeild Landspítala
sis65@hi.is
Inngangur: Eymasuð (tinnitus) er algengt í nútímasamfélagi og getur
haft alvarleg áhrif bæði á atvinnu og einkalíf, en þriðjungur allra full-
orðinna segist hafa upplifað eyrnasuð einhvem tímann á lífsleiðinni.
Heymarskaði af völdum hávaða er talinn einn af aðalorsakavöldum
eymasuðs, en í starfi sínu eru flugmenn oft útsettir fyrir mikinn hávaða
löngum stundum. Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna umfang og
eðli eyrnasuðs meðal íslenskra flugmanna.
Efniviður og aðferðir: Tilfellaviðmiðunarrannsókn (case-control) á 204
flugmönnum. Lagðir voru spurningalistar fyrir alla félagsmenn Félags
íslenskra atvinnuflugmanna (FÍA) (n=614) og upplýsingum safnað
frá þeim sem svöruðu (n=204). Á 51 manns úrtaki voru einnig gerðar
heymarmælingar (Pure Tone Audiometry (PTA) og Distortion Product
Otoacoustic Emission (DPOAE)) eða nýlegar mælingar notaðar.
Niðurstöður: Af 204 þátttakendum sagðist 121 (60%) hafa upplifað
eyrnasuð lengur en í fimm mínútur einhvern tímann á ævinni, en 96
(47%) sögðust hafa upplifað eyrnasuð á síðastliðnum 12 mánuðum. Þá
voru 57 (28%) þátttakendur oft eða stöðugt með eyrnasuð. Alvarleiki
eyrnasuðs hvers þátttakanda var greindur með Tinnitus Handicap
lnventory (THI). Um 96% sögðu suðið hafa lítil eða engin áhrif á getu
sína til að lifa eðlilegu lífi. Heyrnarþröskuldar hækkuðu með hækkandi
THI-flokki. Marktæk neikvæð fylgni var milli heymarþröskulda (PTA)
og hljóðsvars innra eyrans (DPOAE).
Ályktanir: Út frá niðurstöðum rannsóknarinnar er greinilegt að flug-
menn eru oft útsettir fyrir miklum hávaða í starfi sínu. Niðurstöður
rannsóknarinnar virðast styðja þá tilgátu að eymasuð sé algengara hjá
76 LÆKNAblaðið 2013/99