Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Side 82

XVI VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 73
V 43 Súrefnismælingar í sjónhimnuæðum með laser skanna
augnbotnamyndavél
Jóna Valgerður Kristjánstlóttir Sveinn Hákon Harðarsonu, Gísli H. Halldórsson3,
Róbert A. Karlsson3, Einar Stefánsson''2
'Augndeild Landspítala, 2læknadeild HÍ, Xáxymap ehf.
Jvk4Qhi.is
Inngangur: Tilgangur rannsóknarinnar var að þróa aðferð til þess að
mæla súrefnismettun í æðum sjónhimnunnar með laser skanna augn-
botnamyndavél (scanning laser ophthalmoscope, SLO).
Efniviður og aðferðir: Augnbotnamyndir voru teknar með SLO
augnbotnamyndavél (Optos Ltd, UK) af 11 heilbrigðum sjálfboðaliðum
(34+9 ára, meðaltal±staðalfrávik). Tvær myndir voru teknar af hægra
auga allra sjálfboðaliða svo hægt væri að meta endurtekningarhæfni
tækisins. Myndirnar eru teknar með tveimur bylgjulengdum, 633nm
og 532nm, sú fyrri er næm fyrir breytingum á súrefnismettun en hin
ónæm. Myndirnar voru unnar með hugbúnaði (Oxymap Analyzer) sem
greinir æðarnar í augnbotninum, velur mælipunkta og reiknar út ljós-
þéttnihlutfall (ODR) milli bylgjulengdanna. ODR er í öfugu hlutfalli við
súrefnismettun.
Niðurstöður: Meðaltals súrefnismettim í slagæðlingum var 92,6%±11,8%
(meðaltal±staðalfrávik) og 58,0%±11,5% fyrir bláæðlinga. Staðalfrávik
fyrir endurteknar mælingar var 5,1% fyrir slagæðlinga og 6,0% fyrir
bláæðlinga.
Ályktanir: Greinilegur munur er á súrefnismettun milli slag- og
bláæðlinga sjónhimnunnar. Staðalfrávik milli endurtekinna mælinga er
tiltölulega lágt að teknu tilliti til þess að hér er um alveg nýja tækni að
ræða og tækið ekki hannað með tilliti til súrefnismælinga. Það er þó tals-
verður breytileiki milli einstaklinga samanber hátt staðalfrávik meðal-
talanna. Þessar fyrstu niðurstöður sýna að SLO augnbotnamyndavél
(scanning laser ophthalmoscope) gæti nýst sem súrefnismettunarmælir
fyrir æðar sjónhimnunnar.
V 44 Lífefnafræðilegar rannsóknir á virkni Rad26 í umritunarháðri
skerðibútaviðgerð
Antón Ameneiro-Álvarez, Stefán Þórarinn Sigurðsson
Lífvísindasetur HÍ
anton@hi.is
Inngangur: Ein tegund skerðibútaviðgerðar einkennist af hraðari DNA
viðgerð í virkum genum heldur en óvirkum. Auk þess er hraðar gert
við umritaða þáttinn heldur en þann sem ekki er umritaður og því
hefur þetta ferli verið kallað umritunarháð DNA viðgerð. Ferlið er
háð RNAPII ásamt nokkrum öðrum þáttum; Mfd í bakteríum og DNA
háðum ATPösunum Rad26 í gersvepp og CSB í mönnum. Mfd próteinið
í bakteríum getur ferðast eftir DNA sameindinni og ýtt RNAP sem hefur
stöðvast á skemmd áfram á sameindinni eða af henni. Bæði Rad26 og
CSB eru ATPasar sem tengjast RNAPII sem vekur upp þær spurningar
hvort próteinin virki á svipaðan hátt og Mfd.
Efniviður og aðferðir: Rad26 próteinið var yfirtjáð og einangrað frá
skordýrafrumum. ATPasa greiningar voru notaðar til að rannsaka
hæfileika Rad26 að geta ferðast eftir DNA sameindinni og til að skoða
sértækni Rad26 hvað DNA myndbyggingu varðar. Einnig erum við
að framkvæma tilraunir sem ætlaðar eru að skýra mismunandi virkni
Rad26 í samhengi við Swi/Snf2 próteinfjölskylduna með erfðabreyt-
ingum á lykil bindisetum í Rad26
Niðurstöður: Frumniðurstöður okkar sýna að Rad26 er ATPasi sem
notar orku frá ATP vatnsrofi til að færast til á DNA sameindinni. DNA
með opna kvíslmyndun svipaða og sést við umritun virðist vera besta
hvarfefnið fyrir Rad26.
Ályktanir: Lfkt og Mfd próteinið í bakterfum getur Rad26 ferðast eftir
DNA og virðist vera sértækt fyrir DNA hvarfefnum sem finnast þar
sem umritun á sér stað. Þetta ásamt þeirri staðreynd að Rad26 tengist
RNAPII gefur okkur vísbendingar um að próteinið geti ýtt á RNAPII
flókann þar sem hann hefur stöðvast á DNA skemmd. Hugsanlega
stuðlar Rad26 að því að gert sé við skemmdina með því að ýta RNAPII
yfir skemmdina eða af DNA sameindinni.
V 45 Flutningur jóna um litþekju í augum músa
Sunna Björg Skarphéðinsdóttir, Þór Eysteinsson, Sighvatur Sævar Árnason
Lífeðlisfræðistofnun HÍ
sbs24@hi.is
Inngangur: Litþekja liggur milli ljósnemalags og æðu í auganu. Hún
er mikilvæg fyrir eðlilega starfsemi sjónhimnunnar, meðal annars fyrir
vökvaflutning frá sjónhimnu yfir í æðu, sem byggist á jónaflutningi yfir
þekjuna. f sumum hrömunarsjúkdómum er óeðlilegur flutningur jóna
um litþekju mikilvægur þáttur. Flutningur jóna um litþekju músa hefur
lítið verið rannsakaður vegna smæðar augnanna.
Efniviður og aðferðir: Eðlilegar mýs (C57B1/6J) voru aflífaðar og
fremri hluti augna fjarlægður. Litþekjan, ásamt hvítu, æðu og sjón-
himnu, var sett í sérhönnuð Ussing þekjulíffæraböð með 0,031 cm2
flatarmál á opi, með venjulegan Krebs á blóðhlið og sjónuhlið þekjunnar.
Spennuþvingunartæki voru notuð til mælinga á nettó jónastraumi yfir
litþekjuna (short-circuit current, Isc).
Niðurstöður: Litþekja músa reyndist lífvænleg við þessar aðstæður í
þrjár stundir. Upphafsgildi ISC var -17,6 ±4,5 pA/cm2 (n=7), sem lækk-
aði hægt með tímanum. ATP (100 pM) hafði ekki áhrif, en noradrenalín
(100 pM) jók Isc um 7% úr -15,9 ± 4,9 í -17,0 ± 4,2 pA/cm2. Bumetanide
hamlaði strauminn um 19% úr -16,0 ± 5,1 í -12,9 ± 6,4 pA/cm2. Ouabain
(1 mM) vakti tvífasa svörun, fyrst jókst ISC hratt um 63% eftir 6 mín., en
síðan minnkaði hann niður í 39% af fyrirgildi eftir 30 mín. í öðrum til-
raunum var skipt úr venjulegum Krebs fyrir Cl-frian Krebs og minnkaði
Isc mikið við það. Lækkun á K+-styrk á sjónuhlið litþekjunnar hafði
marktæk áhrif á Isc, sem var hindrað með 1 mM BaCl2.
Ályktanir: Smáar litþekjur músa haldast lifandi í þekjulíffæraböðum í
að minnsta kosti 3 klst. Jónastraumurinn grundvallast á starfsemi NaK-
ATPasans og er að töluverðu leyti klórjónaflutningur sem að hluta til
er borinn af NaK2Cl samferjum. Púrfnergir viðtakar hafa ekki áhrif á
jónaflutninginn en hins vegar gera adrenergir viðtakar það.
V 46 Líkan af flæði og sveimi súrefnis í augnbotnum
Davíð Þór Bragason', Einar Stefánsson'2
‘Augndeild Landspítala, 3Háskóia íslands
dbragasonQgmail. com
Inngangur: Hannað var reiknilíkan af flæði og sveimi (diffusion) súr-
efnis í blóðrás sjónhimnunnar, sér í lagi af sveimi súrefnis á milli tveggja
nálægra æða (countercurrent exchange). Spá líkansins var borin saman
við niðurstöður súrefnismælinga í augnbotnum.
Efniviður og aðferðir: Samliggjandi slag- og bláæðlingum er lýst í
reiknilíkani, lögmáli Ficks um sveim súrefnis beitt og jafna Poissons
leidd út. Jafna sú er leyst og þéttleiki súrefnissveims á milli æða fundinn
sem fall af súrefnismettun. Kerfi af ólínulegum afleiðujöfnum er leitt út,
og töluleg lausn sem lýsir breytileika súrefnismettunar í æðum fundin
82 LÆKNAblaðið 2013/99