Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Qupperneq 85

XVI VISINDARAÐSTEFNA Hl
FYLGIRIT 73
V 53 Klínískar hjúkrunarleiðbeiningar um greiningu og meðferð
svefntruflana hjá einstaklingum með Parkinsonssjúkdóm.
Kerfisbundið fræðilegt yfirlit
Jónína H. Hafliðadóttir', Helga Jónsdóttir2, Þóra Berglind Hafsteinsdóttir3
'Dag- og göngudeild taugalækningadeildar Landspítala, Jhjúkrunarfræðideild HÍ, 3Dpt of
Rehabilitation Nursing Science and Sport, University Medical Center Utrecht
joninaha@landspitali. is
Inngangur: Næstum allir einstaklingar með Parkinsonssjúkdóm (PS)
finna fyrir svefntruflunum. Önnur algeng vandamál sem tengjast svefn-
truflunum eru óhófleg dagsyfja, erfiðleikar við að finna þægilegar svefn-
stöðu, næturþvaglát, truflun á draumsvefni, fótaóeirð og þunglyndi.
Truflanir þessar geta valdið skertum heilsutengdum lífsgæðum og haft
neikvæð áhrif á önnur einkenni sjúkdómsins. I mörgum tilvikum gætu
hjúkrunarfræðingar greint svefnvandamál og aðstoðað einstaklingana
við að ráða við þau.
Efniviður og aðferðir: Kerfisbundið fræðilegt yfirlit. Leitað var rann-
sókna um svefntruflanir hjá einstaklingum með Parkinsonssjúkdóm og
íhlutanir við þeim í gagnabönkunum PubMed, CINAHL og PsychlNFO
og Cochrane Library of Systematic Reviews sem birst höfðu á tímabilinu
janúar 2004 til apríl 2011. Voru rannsóknargreinar valdar af tveimur
rýnum með því að nota STROBE og CONSORT tékklistana.
Niðurstöður: Fjörutíu og þrjár fræðigreinar voru valdar í yfirlitið.
Allar greinarnar, nema ein sem var lítil slembuð rannsókn á áhrifum
íhlutana við svefntruflunum, voru samanburðarrannsóknir. Þrátt fyrir
skekkjur vegna mismimandi rannsóknaraðferða er augljóst að mörg
einkenni og umhverfisþættir eiga þátt í að trufla svefn einstaklinga með
Parkinsonssjúkdóm. Versnandi sjúkdómur og þunglyndi höfðu mesta
forspárgildið fyrir svefntruflanir. Skipuleg fræðsla sem felst í því að
bæta/uppræta einkenni og utanaðkomandi þætti sem trufla svefn er
hjálpleg. í þeim tilgangi eru settar fram 33 hjúkrunaríhlutanir.
Alyktanir: Líklegt er að skipulagt mat, íhlutanir og fræðsla um svefn-
truflanir geti bætt lxfsgæði einstaklinga með PS. Þörf er á að rannsaka
áhrif þeirra 33ja íhlutana sem settar hafa verið fram.
V 54 Blóðsykurslækkun hjá nýburum. Algengi, áhættuþættir og
blóðsykurseftirlit
Elín Ögmundsdóttir1-, Þórður Þórkelsson2, Guðrún Kristjánsdóttir’
'Hjúkrunarfræðideild HÍ, 2vökudeild Bamaspítali Hringsins
elinogm@landspitali.is
Inngangur: Eftirlit með blóðsykri er mikilvægt fyrst eftir fæðingu hjá
ákveðnum hópum nýbura. Merm greinir á um skilgreiningu of lágs blóð-
sykurs hjá nýburum og hver gildi hans þurfi að vera til að tryggja eðlilega
líkamsstarfsemi. Óvissa einkennir því ákvarðanatöku um eftirlit: hverja
eigi að mæla og hvenær og við hvaða gildi blóðsykurs eigi að hefja íhlutun.
Markmið rannsóknarirmar var að greina algengi blóðsykurslækkunar
hér á landi og bera saman við rúðurstöður erlendra rarmsókna og karma
hvemig staðið sé að eftirliti með blóðsykri nýbura.
Efniviður og aðferðir: Rarmsóknin var lýsandi, afturskyggn og upp-
lýsinga aflað úr sjúkraskrám. Almennar upplýsingar um bömin vom
skráðar ásamt blóðsykursgildum og framkvæmd eftirlits með þeim.
Úrtakið voru 955 af 3.468 nýburum fæddum á Landspítala árið 2010, sem
gengist höfðu undir eftirlit með blóðsykri fyrstu þrjá sólarhringana eftir
fæðingu. Meðgöngulengdin var frá 24 að 42 vikum og rúm 77% voru
fullburða (>37 vikur). Meðalfæðingarþyngd var 3.273 g (530-5.280 g).
Niðurstöður: Algengi blóðsykurslækkunar (<2,2 mmól/L) reyndist
vera 21,2% í heild en 19,1% meðal fullburða nýbura. Fyrsta mæling
var gerð innan klukkustundar frá fæðingu hjá 60% nýbura. Blóðsykur
var mældur einu sirrni hjá 16,4% nýburarma, en miðgildið var fjórar
mælingar fyrstu þrjá sólarhringana. Rúmlega 55% mældust með lægsta
gildi innan tveggja klukkustunda frá fæðingu.
Alyktanir: Algengi blóðsykurslækkunar var hátt samanborið við
erlendar rarmsóknir. Samsetning úrtaks skýrir það að hluta, þar sem
ekki var aðeins um heilbrigða fullburða nýbura að ræða. Eftirlit með
blóðsykri reyndist ómarkvisst, stór hluti mælinga var innan klukku-
stimdar frá fæðingu og því má ætla að erfitt hafi verið að greina á milli
óeðlilegrar blóðsykurslækkunar og eðlilegrar aðlögunar nýbura.
V 55 Sárasogsmeðferð á íslandi, notkun og árangur
Ingibjörg Guömundsdóttir1, Tómas Guðbjartsson2
'Æöaskurðdeild Landspítala, 2hjarta- og lungnaskurðdeild Landspítala og læknadeild HÍ
ingibjgu@landspitali.is
Inngangur: Sárasogsmeðferð (negative pressure wound therapy,
NPWT) er nýjung í sárameðferð þar sem undirþrýstingur er mynd-
aður staðbundið í sárbeðnum með loftþéttum umbúðum og sogtæki.
Tilgangur rannsóknarinnar var að kanna ábendingar og árangur þess-
arar sárameðferðar hjá heilli þjóð, en slík rannsókn hefur ekki verið gerð
áður.
Efniviður og aðferðir: Afturskyggn rarmsókn sem náði til allra
sjúklinga, bæði á sjúkrahúsum og utan, sem fengu sárasogsmeðferð á
íslandi frá janúar til desember 2008. Ábending, tímalengd og árangur
meðferðar voru skráð úr sjúkraskrám. Einnig var metirm gróandi sára
og þættir sem geta haft áhrif á gróanda, eins og sykursýki, reykingar
og aldur.
Niðurstöður: Alls fengu 56 sjúklingar 65 sárasogsmeðferðir. Karlar
voru 63% og meðalaldur 62 ár (bil 8-93 ár). Meðferð var veitt á sjúkra-
húsi í 85% tilfella, oftast á æða- og brjóstholsskurðdeildum. Algengustu
ábendingar fyrir meðferð voru sýking í sári (40%), örvun gróanda (42%)
og viðhald opinna holrúma (19%). Flest sárin voru á neðri útlimum
(26%) og brjóstkassa (25%). Sex sjúklingar létust vegna undirliggjandi
sjúkdóma og voru þeir ekki teknir með við mat á gróanda sára. Af 59
meðferðum náðist fullur gróandi sára í 40 (68%) en ófullkominn gróandi
í 19 (32%). Fylgikvillar tengdir meðferð voru skráðir í 19 (32%) tilfellum
og voru verkir (12%) og húðvandamál (11%) algengust.
Ályktanir: Sárasogsmeðferð er töluvert notuð á Islandi, sérstaklega
við sýkt skurðsár og langvirm sár. í tveimur þriðju tilfella náðist fullur
gróandi sára sem telst góður árangur
V 56 Samlegðaráhrif lnterleukin-2 og Transforming growth
factor-|i1 til sérhæfingar CD103+ T stýrifrumna
Brynja GunnlaugsdóXtir1-, Sólrún Mclkorka Maggadóttiru, Snæfríður
Halldórsdóttir1-2, Inga Skaftadóttir2, Björn Rúnar Lúðvíkssonu
'Læknadeild HÍ, 2ónæmisfræðideild Landspítala
brynja@landspitali.is
Inngangur: Tjáning viðloðunarsameindarinnar integrin aE (CD103)
eykur viðloðun frumna við þekjuvef. T-stýrifrumur (CD25hi FoxP3+)
gegna lykilhlutverki við að halda niðri ónæmissvörunum sem beinast
gegn eigin sameindum og hófstilla almenn ónæmisviðbrögð. Með því
að stuðla að sérhæfingu T-stýrifrumna sem tjá CD103 er því mögulega
unnt að auka viðloðun þessara frumna á bólgusvæðum. Markmið rann-
sóknarinnar var að skilgreina áhrif IL-2 og TC,F-(!1 á tjáningu CD103.
LÆKNAblaðið 2013/99 85