Læknablaðið : fylgirit - 01.01.2013, Síða 86

XVI VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ
FYLGIRIT 73
Einnig að greina þær in vitro aðstæður sem hámarka samhliða tjáningu
CD103 og sérhæfingu T-stýrfrumna.
Efniviður og aðferðir: Einkjarna frumur (CBMC) voru einangraðar úr
naflastrengsblóði og örvaðar með mótefnum (anti-CD3±anti-CD28).
Boðefnunum IL-2 og eða TGF-pi var bætt út í valdar ræktir. Tjáning á
CD4, CD8, CD25, CD103 og umritunarþættinum FoxP3 var metin með
frumuflæðisjá.
Niðurstöður: Niðurstöður rannsóknarinnar sýna að boðefnin IL-2 og
TGF-þl þurfa bæði að vera til staðar til þess að tjáning CD103 aukist
markvert. Boðefnin höfðu margföldunaráhrif á tjáningu CD103 meðal
CD8+ T frumna en aðeins samlegðaráhrif á tjáningu CD4+ T frumna
á CD103. Viðbótarörvun frumna um CD28 hafði hins vegar ekki áhrif
á tjáninguna. Þegar tjáning CD103 var sérstaklega skoðuð meðal
T-stýrifrumna kom í ljós að boðefnin IL-2 og TGF-fil höfðu einnig sam-
legðaráhrif á tjáningu þessara frumna á CD103. Reyndist hlutfall CD8+
T-stýrifrumna sem varð CD103+ hærra en CD4+, eða 70 miðað við 20%.
Ályktanir: Niðurstöðurnar varpa nýju ljósi á stjómunaráhrif TGF-þl og
IL-2 á tjáningu viðloðunarsameindarinnar CD103. Almennt er talið að
TGF-þl hafi bein áhrif á tjáningu CD103, en niðurstöður okkar benda til
þess að IL-2 sé einnig nauðsynleg. Enn fremur skilgreina niðurstöðumar
þær aðstæður sem hámarka sérhæfingu CD103 jákvæðra CD25h' FoxP3+
T-stýrifrumna.
V 57 Rannsóknir á bráðasvari í þorski. Áhrif bráðaáreitis á vessa-
og frumubundna ónæmisþætti og genatjáningu í nýra og milta
Bergljót Magnadóttir1, Sigríður S. Auðunsdóttir1, Berglind Gísladóttir2, Sigríður
Guðmundsdóttir1, Zophonías O. Jónsson3, Birkir Þór Bragason'
'Tilraunastöð HÍ í meinafræði að Keldum, 2Akershus universitetssykehus, Lorenskog Noregi,
3líf- og umhverfisvísindadeild HÍ
bergmagn@hi.is
Inngangur: Sérvirkt (adaptive) ónæmissvar þorsks (Gadus morhua L.) er
takmarkað og hann háður ósérvirkum (innate) vörnum gegn sýkingum.
Bráðasvar er fyrsta viðbragð ónæmiskerfisins við áverka, sýkingu eða
vefjabreytingu. Því geta fylgt breyting á styrk bráðaprótína í sermi og
genatjáningu ónæmisþátta í líffærum. Bráðasvar var framkallað í þorski
og áhrif á átfrumuvirkni, serumþætti og genatjáningu könnuð.
Efniviður og aðferðir: 90 g þorskum var skipt í tvo hópa, annar var
sprautaður með terpentínu í vöðva (bráðaáreiti) en hinn ómeðhöndl-
aður. Á tímapunktum voru tekin sýni úr nýra og átfrumuvirkni mæld,
blóðsýni tekin og eftirfarandi serumþættir mældir: kortisól, prótín,
pentraxín (CRP-PI og CRP-PII í þorski), IgM, náttúruleg mótefni og
ensímtálmar. í sýnum úr nýra og milta var mæld genatjáning pentrax-
ína, transferríns, IL-ip, C3, ApoLP-AI, kathelicidíns og hepcidíns. Notuð
var magnbundin rauntíma PCR greining.
Niðurstöður: Bráðaáreiti leiddi til hækkunar á kortisóli eftir 72 klst. og
jafnframt lækkaði virkni átfrumna og ensímtálma og styrkur IgM í sermi
en aðrir þættir voru óbreyttir. Aukin genatjáning pentraxína, ApoLP A-1
og C3 greindist eingöngu í nýra, aukin tjáning IL-lp, kathelicidíns og
transferríns í báðum líffærum, en aukin tjáning hepcidíns eingöngu í
milta. Hámarkstjáning pentraxína og ApoLP A1 greindist eftir 1 klst en
annarra þátta eftir 24 eða 72 klst.
Ályktanir: Kortisól gæti hafa haft bælandi áhrif á átfrumuvirkni,
serumþætti og tjáningu IL-ip, C3, kathelicidíns og fleiri þátta. Aðeins
transferrín sýndi aukna tjáningu í nýra í lok tilraunar eftir 168 klst og
virtist ónæmt fyrir áhrifum kortisóls. Pentraxín eru ekki dæmigerð
bráðaprótín í þorski það er engin aukning varð í sermi í kjölfar áreitis,
en þau gegna sennilega hlutverki við ræsingu á öðrum ónæmisþáttum
í bráðasvari.
V 58 Áhrif seltu og hitastigs á vöxt og streitu- og ónæmisþætti í
plasma þorskseiða
Tómas Ámason1, Bergljót Magnadóttir2, Sigríður Steinunn Auðunsdóttir2, Björn
Bjömsson3, Agnar Steinarsson1, Bjöm Þrándur Bjömsson4
'Tilraunaeldisstöö Hafrannsóknastofnunar, Grindavík, Tilraunastöð HÍ í meinafræði að
Keldum, 3Hafrannsóknastofnun, 4líffræði* og umhverfisvísindadeild Gautaborgarháskóla
bergmagn@hi.is
Inngangur: Flestir stofnar þorsks (Gadus morhua L.) lifa í fullsöltum sjó
(35%«), þola lágt seltustig og vaxtarhraði er hærri í lágri seltu (7-14%o).
Til langs tíma gæti verið ávinningur af seiðaeldi við lágt seltustig fyrir
flutning í sjókvíar. Könnuð voru áhrif breytilegs seltu- og hitastigs á
vöxt, streitu- og ónæmisþætti, sem mikilvægt er að séu í jafnvægi í eldi.
Efniviður og aðferðir: Tvær tilraunir voru gerðar: A: 1, 10 og 100 g
þorskseiði alin við mismunandi seltu (6-32%o) í 19-57 daga, síðan við
fulla seltu (32%o), án aðlögunar í 20-391 daga. Þyngdarmælingar og
blóðsýni voru tekin í upphafi tilraunar og í lok hvers tímabils. í plasma
var mælt: natríum, kalsíum, kortisól, prótín, mótefni og ensím tálmar. B:
1 g seiði voru alin í kjörseltu með tilliti til vaxtar (samkvæmt tilraun A:
eða í fullri seltu í 26 vikur, síðan skipt í tvo hópa og alið við tvö hitastig,
6°C og 10°C í 13 vikur. Sýnatökur og mælingar voru eins og A.
Niðurstöður: f tilraun A: var hámarksvaxtarhraði í 10%o seltu í öllum
stærðarhópum, besta selta fyrir vöxt var 12,5%o fyrir meðalseiði og
14,8%o fyrir stór seiði. Þegar fiskar voru færðir beint úr 6-10%o í fulla
seltu hafði það neikvæð áhrif á vöxt. Tilraun B: sýndi að langtíma eldi
í 13,5%o hafði engin áhrif á vöxt, miðað við eldi í fullri seltu, og enginn
munur var milli sömu seltustiga við 6 eða 10°C. Hvorki eldi við mis-
munandi seltu og flutningur í fulla seltu án aðlögunar né breytilegt
hitastig hafði langtíma áhrif á streitu- eða ónæmisþætti. Stærð fiskanna
og árstíð hafði áhrif á ónæmisþætti.
Ályktanir: Niðurstöðumar sýna að þorskurinn þolir vel mismunandi
seltustig. Skyndileg breyting úr lágri seltu í fulla seltu getur haft nei-
kvæð áhrif á vöxt en hvorki breytileg selta né skyndileg sveifla í seltu
hefur langtíma áhrif á streitu- og ónæmisþætti.
V 59 Fjölsykra úr cýanóbakteríunni Nostoc commune minnkar
seytingu bólguboðefna og fosfæringu MAP kínasa og Akt/PKB í
THP-1 mónócýtum
Ástríður Ólafsdóttir1'23'4, Guðný Ella Thorlacius1'2'3'4, Sesselja S. Ómarsdóttir5, Elín
Soffia Óiafsdóttir5, Amór Víkingsson3, Jóna Freysdóttir2-3'4, Ingibjörg Harðardóttir1
'Lífefna- og sameindalíffræðistofu og 2ónæmisfræðisviði læknadeildar HÍ, 3rannsóknastofu í
gigtsjúkdómum og 4ónæmisfræðideild Landspítala, 5lyfjafræðideild Hl
aso27@hi.is
Inngangur: Ýmis náttúruefni hafa verið nýtt í heilsueflandi tilgangi sem
náttúmlyf, fæðubótarefni og fleira. Bláþömngar em algengir í fléttu-
sambýlum og tegundir svo sem Spirulina eru vinsælar í fæðubótarefni.
Þekkt er að sykrur úr fléttum og sambýlislífverum þeirra geta haft áhrif
á ónæmiskerfið. Mónócýtar eru forverar makrófaga og angafrumna
og starfa einnig sjálfir í fremstu varnarlínu ónæmiskerfisins. Við áreiti
virkjast innanfrumuboðferlar sem leiðir til seytingar bólguboðefna sem
drífa bólgusvarið. Þó bólgusvar sé nauðsynlegt getur of mikið eða lang-
dregið svar haft slæm áhrif. Markmið þessarar rannsóknar var að kanna
ónæmisfræðileg áhrif fjölsykm úr cýanóbakteríunni Nostoc commune
86 LÆKNAblaðið 2013/99