Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Blaðsíða 26

16
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
hverfur úr jarðveginum, og hinn nærandi jaröarsafi þverr undir eins
og ísinn verÖur landfastur og hráslagakuldi leggst yfir landiÖ. Þessi
eyja yrði ekki lengi byggileg, ef hún árlega yrÖi fyrir slíkum áföll-
um. En fyrir guös forsjón er ísnum haldið það í skefjum, að hann
nálgast ekki ísland nema þegar guð hefur ákveðiÖ að straffa vorri
þjóð og það er með óreglulegu millibili, því stundum sést ísinn varla
í áratug eða meir, stundum kemur hann með fimm ára millibili,
stundum annaðhvort ár, en stundum kemur liann tvisvar eða þrisv-
ar á sama ári og það með þvílíkum krafti og hraöa, að hann dregst
ekki aftur úr skipum, sem sigla blásandi byr; svo að þótt einn dag-
inn sé ekki hægt að eygja hann af hæstu fjöllum þá getur hann oft
veriö næsta dag búinn að fylla allar víkur og firði og breiÖast svo
út til allra hliða, að þeir sem yfir skvggnast gætu haldið, að allur
ís úthafsins væri samansafnaður við íslands strendur. Því svo þekur
hann hafið norður af íslandi, að hvergi sjást hans takmörk. Oft er
hann hér á reki um langan tíma, meira eða minna af honum, og
hrekst hann þá fram og til baka sem eins konar fljótandi eyjar. Mjög
miklu skiptir á hvaða árstíð hann kemur. Sé það að haustlagi eða
um vetrarsólhvörf, þegar jörð er þegar frerin vegna landsins eigin
kulda, skaðar nálægð hans minna. En sé það á sumrin eða að vor-
lagi, þegar vetrarsvipur eyjarinnar er að víkja fyrir sólskini og
loftbyl, og vonir um nýja grósku eru teknar að glæðast í brjóstum
manna, er hann sannarlegur vágestur, þar eð hann ætíð veldur gras-
leysi. Þess vegna eru þeir, sem Suðurland byggja, miklu hamingju-
samari en Norðlendingar, því fyrir sunnan sést hafísinn aldrei. Hóti
hann með að leggjast að Austur- eða Vesturlandinu er hann-þegar
hrakinn til baka af hinum voldugu straumum úthafsins.“
Svo mörg eru orð Siguröar um hafísinn. AS því undanteknu, að
hann fjölyrðir helzti mikið um guÖsblessun í sambandi við þennan
ís, er frá nútíma vísindasjónarmiöi fátt við lýsingu hans að athuga,
og mig grunar, að þeir séu núna ekki margir íslenzku menntamenn-
irnir, á því reki sem Sigurður var, þegar hann skrifaði þetta, sem
vita gleggri deili á hafísnum en hann.
Eins og áður var getið reynir Sigurður í riti sínu að hrekja bá-
biljur útlendinga um Heklufjall og þess eilífa helvítiseld. Bábiljurn-