Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Side 71

ÁFANGAR
61
færu í útilegurnar. Eldri mennirnir myndu hirða þann búpening,
sem heima væri og dytta að ýmsu, sem búið þyrfti með.
A kvöldvökunum myndu þeir rifja upp endurminningar sínar fyr-
ir yngri kynslóðinni, og sumar næsta ömurlegar, því að margt skeð-
ur á langri leið.
Þeir munu t. d. minnast þess með óhugnaði, þegar þeir tóku kross
þjóðstjórnarinnar á sín lúnu bök, eða þegar þeir voru hraktir fram
af yztu nöf heilbrigðrar skynsemi í Finnagaldrinum og látnir svamla
hjálparvana í foræði múgæsingar góða stund, eða hvernig þeir voru
hræddir með kommúnismanum ár eftir ár, svo að þeir máttu engan
frið fá.
NIÐURLAGSORÐ
Þessum hugleiðingum fer nú að verða lokið. Höfundur gengur
þess ekki dulinn, að ýmis atriði, sem aðeins er drepið á, liefði þurft
að ræða ítarlegar. Mun hin stutta skilgreining því oft geta valdið
misskilningi, einkum af lesandinn hefði engan sérstakan áhuga á
því að öðlast réttan skilning, eins og stundum getur átt sér stað í
okkar syndum spillta heimi.
En um það verður að skeika að sköpuðu.
Ef ritgerð þessi ætti eftir að koma fyrir almenningssjónir og valda
umræðum, gæfist höfundi hennar ef til vill tækifæri til að ræða þau
atriði nánar, sem helzt kynnu að valda misskilningi og tilsvarandi
hneykslunum.
Það skal og fram tekið, að ýmsum veigamiklum atriðum hefur
verið algjörlega sleppt, sem nauðsynlegt hefði þó verið að minnast
á efninu til fyllingar. Sérstaklega á þetta við um ýmsar búgreinar,
sem lítt eða ekki hefur verið minnzt á. Er góðgjarn lesandi beðinn
að líta ekki svo á, að þessar búgreinar eigi að afmá af íslenzkri
grund, heldur að reyna að fella þær inn í ramma heildarmyndarinn-
ar, þar sem hann telur að þær eigi að koma.
Á eitt atriði skal drepið hér lauslega, sem hefði þó í raun og veru
átt að gera ítarleg skil í upphafi þessa máls. Það er eignarrétturinn
á jörðunum.
Lesendur geta að vísu nokkuð ráðið í viðhorf höfundar út frá