Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Qupperneq 16

6
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Um ævi Sigurðar er fátt eitt vitað. Hann mun fæddur í Skál-
holti og varla fyrr en um 1570, því faðir hans fæddist eigi fyrr en
1545 eða 1546, og a. m. k. eitt af systkinum Sigurðar, Oddur, var
eldra en hann. Hann hefur því ekki verið nema urn 25 ára, þegar
hann dó. Líkur eru til þess, að hann hafi verið korninn til Kaup-
mannahafnar 1590, og að hann hafi dvalið þar að mestu næstu árin.
Víst er, að hann var þar veturinn 1792—93, og mun hann þá hafa
umgengizt þar Arngrím lærða, en Arngrímur hafði áður verið mötu-
nautur Odds Stefánssonar á námsárum heggja í Kaupmannahöfn.
Þegar Arngrímur fór utan 1792, hafði hann nýlega lokið riti sínu
Brevis Commentarius de Islandia, og var það prentað í Höfn þennan
vetur. Aftast í því er lofkvæði á latínu um Arngrím, og er Sigurður
höfundur þess. Kvæðið er liðlega orl og sýnir, að Sigurður hafði
gott vald á latinunni, en það segir að öðru leyti litið um skáldskapar-
gáfu hans.
Sumarið 1595 var Sigurði veitt rektorsembættið við Skálholts-
skóla, og var hann nýlega tekinn við því, þegar hann drukknaði.
Ekki er neinn vafi á því, að Sigurður Stefánsson hefur verið
óvenjulega fjölhæfur maður. Samtíðarmaður hans og yfirboðari,
Oddur biskup Einarsson, skrifar um hann: „Hann hefur verið hér
beztur poeta og Musicus, kunni og málverk.“ Með „poeta“ á Oddur
eflaust við skáld á latínumáli. Sigurður fékkst einnig við kortagerð.
Á konunglega bókasafninu í Höfn finnst afrit eftir Þórð biskup
Þorláksson af korti, sem hann gerði yfir norðurhluta Atlantshafsins
og kringlæg lönd. Á kortinu stendur ártalið 1570, sem mun vera
misritun fyrir 1590. Mér þykir liklegt, að þetta kort sé gert í Höfn,
og að það standi í einhverju sambandi við hinn mikla áhuga Dana
um þessar mundir á rannsóknum í norðvesturveg og leit að norð-
vesturleið til Indíalanda. I sambandi við þetta voru dönsk yfirvöld
sér úti um íslenzkar upplýsingar um Grænlands- og Vínlandsferðir
íslendinga til forna. Vitað er t. d., að Christopher Huitfeld, sem var
hirðstjóri 1542—46, flutli héðan til Noregs gamlar lýsingar af
siglingaleiðum, ritaðar á latínu og norrænu og kort yfir siglinga-
leiðir til Grænlands.
Kort Sigurðar er um margt mjög merkilegt. Það er m. a. hið
elzta þekkta kort, er sýnir legu Hellulands, Marklands og Vínlands.