Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Blaðsíða 74

64
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
]>að vís leið til glötunar. Hreppamenn hafa verið blessunarlega lausir við
draugatrú. „Hjátrú, sem svo er kölluð, var ekki mikil í Hreppunum, því mið-
ur“, segir Árni og tilgreinir fáeinar draugasögur. Það má búast við því að hann
færist í aukana þegar hann fer að lýsa Snæfellingum.
Búkin er skrifuð á einföldu, þróttmiklu og fögru máli. Lýsingarnar eru skil-
góðar og glöggar. I henni allri er undirstraumur notalegrar kímni og heil-
hrigðrar bændaskynsemi. Klerklegs hugsunarháttar gætir lítið og prestlegrar
mærðar ekki neitt.
Þegar þessu bindi lýkur er Árni Þórarinsson 17 ára. Hann er nú 86. Ef
allri ævi hans verður lýst jafn ýtarlega má búast við fjórum bindum í viðbót.
Yrði það lengsta ævisaga sem til er á íslenzku.
Prófarkalestur og allur frágangur er hinn prýðilegasti.
M. K.
Jóhannes úr Kötlum: SÓL TÉR SORTNA. Kvæði.
Heimskringla h.f. Reykjavík 1945.
Jóhannes skáld úr Kötlum situr í nýju húsi og yrkir ljóð á ritvél. „En andinn
neitar: aðeins tóm og ömurleiki grár“. Ilann finnur ekki „hið mikla lausnar-
orð.“
„Þá þýt ég upp og œði um gólj
— og orðin koma brátt
og hlýða reglum ríms og máls
á réttan, fornan hátt.
En gerla má þó greina þar,
ej gáð er betur að,
að þetta eru liðin lík,
sem liggja á sínum stað.“
Skáldið gefur þó Ijóð sín út ásamt afsökunum og skýringum í fyrsta kvæði og
síðasta kvæði og inni í miðri bók, og lesandinn kemst að raun um að dómur
skáldsins um ljóð sín er því miður allt of sannur. Og skáldið svarar sjálft
þeirri spumingu lesandans, hvernig á því standi að hann sendir frá sér liðin
lík í stað hins lifanda orðs:
„— en listin kemur með sín jornu rök:
Þú veizt, að ej þú metur líjið meira
en mína jegurð, er það dauðasök.
Og kvæðin mín — þau dœmast til að deyja“
Það er mér harla torskilin kenning að skáldið eigi að velja á milli lífs og
listar. Jóhannes úr Kötlum hefur lengi tekið þált í stjórnmálum og menningar-
baráttu þessa lands. Honum skildist snemma að hann mátti ekki einangra sig