Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Blaðsíða 29
SIGURÐUR STEFÁNSSON OG ÍSLANDSLÝSING HANS
19
Sigurður gerir hér þær vísindalegu kröfur til skýringar á náttúru-
fyrirbrigðum, að þær byggist á raunverulegum athugunum. En hann
er barn sinnar tíðar. Þegar hann ætlar að afsanna það, að eldur
Heklu sé yfirnáttúrlegur, grípur hann til þeirrar kreddu, sem runnin
er frá skólaspekingum, að brennisteinn sé lífrænt efni. En hann held-
ur áfram ofangreindum kafla með eftirfylgjandi orðum: „Neque
conuenit, ut ego existimo, naturales causas ilico rebus uariis adi-
mere, si quis ingenii sui injœlicitate eas nequeat comprehendere. —
Það þykir mér óhœja, að liajna þegar í stað eðlilegum skýringum
j-yrirbrigða, ej menn já eigi skilið jmu vegna eigin gájnatregðu.“
Þetta er viturlega mælt af kornungum manni, á tímum þegar villu-
myrkur hjátrúar og hindurvitna var sem svartast, og þessi orð
Sigurðar Stefánssoriar eiga erindi til ýmsra landa hans, einnig meðal
þeirra sem menntaðir þykjast, enn þann dag í dag.
Helztu heimildarrit:
Qualiscunque descriptio Islandiæ. Herausgeben von Fritz Burg. Hamburg 1928.
A. A. Björnbo: Cartographia Groenlandica. Medd. om Grönland 48. 1912.
Hannes Þorsteinsson: Æfir lærðra manna. Bd 54. (Á Þjóðskjalasafninu).
Jakob Benediktsson: Om kilderne til Resens Islandsbeskrivelse. Aarb. f. nord.
Oldkynd. og Ilist. 1934.
Jón Dúason: Landkönnun og landnám Islendinga í Vesturheimi. I, 3. 1941.
Jón Helgason: Islándsk litteratur under 1500-talets senare hálft. Skrifter utg.
av Samf. Sverige-Island I. 1931.
Jón Þorkelsson: Islenzkar ártíðaskrár. 1893—1896.
K. J. V. Steenstrup: Om Qsterbygden. Medd. om Grönland IX. 1889.
Louis Bobé: Early Expioration of Greenland. Greenland. Vol. I. 1928.
P. E. Ólason: Menn og menntir IV.
Skólameistarasögur síra Jóns Halldórssonar frá Ilítardal (útg. af Hannesi Þor-
steinssyni). Sögurit XV. 1916—1918.
Þormóður Torfason (Thormodus Torfæus): Gronlandia antiqua seu Veteris
Gronlandiæ Descriptio. 1706.
Þorvaldur Thoroddsen: Landfræðissaga íslands I.