Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Síða 66

56
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
vinnuveg, „og leggja sál sína í starfið“, eins og Páll Zóphoníasson
komst að orði. Aðrar búgreinar yrðu þá aðeins stundaðar til heim-
ilisnota.
Ef farið yrði inn á þessa braut, myndi búreksturinn verða léttari.
Bóndin þyrfti ekki að vera á sífelldu spani allan liðlangan daginn
að sinna um hin ólíkustu kvikindi. í öðru lagi næst betri árangur,
ef huga og hönd er beitt að einu aðalstarfi, en ef mörg eru höfð
undir í sama mund.
Þá er hægt að hugsa sér ýmiskonar samvinnu milli bænda, jafnvel
þótt í dreifbýli sé, við þau verk, sem hagur er að vinna í félagi.
Þetta er mikilsvert atriði og þurfa bændur að leggja alúð við að
skipuleggja með sér störf á þennan hátt, alls staðar þar sem þeim
verður við komið og hagur má að verða.
Bóndanum á því að vera í lófa lagið með bættum vinnuaðferðum,
hagsýni og búvélum, að reka bú sitt svo, að hann geti lifað á því
sómasamlegu lífi, eftir að þeim umbótum hefur verið komið á í rækt-
un og viðskiptaháttum, sem lagt er til hér að framan, án þess að
leggja sérstaklega mikið á sig.
Þeir bændur, sem þegar hafa svo stór bú, að þeir geta ekki rekið
þau nema með miklu aðkeyptu vinnuafli, gerðu réttast að skipta
jörðum sínum og láta tvö eða fleiri bú blómgast, þar sem áður var
eitt. Þar með yrðu þeir í eitt skipti fyrir öll leystir undan þeim eilífa
taprekstri, sem sífellt er verið að telja fólki trú um, að sé þeirra hlut-
skipti.
Það hefur verið talað meira um fólksleysi bænda en efni standa
til. Hins vegar hefur vonum minna verið rætt um þau störf, sem
húsfreyjurnar í sveitunum verða á sig að leggja.
Ekki skal þó farið út í þá sálma hér, svo að nokkru nemi. Þó skal
leidd athygli að eftirfarandi:
Bændur eiga að láta samvinnufélög sín reka þvottahús, prjóna- og
saumastofur. Yrði það allmikill vinnusparnaður fyrir húsfreyjurnar,
ef þessum og fleiri hliðstæðum störfum yrði af þeim létt.
Þá þarf sérstaklega að tryggja það, að heimili þurfi ekki að leys-
ast upp eða líða við það óbætanlegt fjárhagslegt tjón, þótt húsbænd-
urnir veikist eða verði óvinnufærir um stundarsakir, og að þeir
þurfi ekki að stofna framtíð sinni í hættu með því að ganga til