Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Blaðsíða 96

86
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Sisymbrium officinale (bls. 164) er höfð þessi röð: Skálpur, skálpleggir, hær-
ing jurtarinnar, blöðin, greining stöngulsins, krónublöðin.
Ekki er hægt að drepa á nema öríáar af öllum þeim vitleysum, sem fyrir
koma í lýsingunum. Auk þeirra, sem ég nefni á víð og dreif í grein minni, má
nefna sem dæmi: Krónublöðin á fjalldalafíflinum eru ekki dökkrauð (bls.
186); miklu frekar rauðgul. — Um Knautia (bls. 249) hefði mátt geta þess,
að efri blöðin eru fjaðurskipt, í stað þess að segja bara, að blöðin séu heil
eða tannsepótt. — Það hefði verið meiri ástæða að taka það fram, að þistillinn
hefur einkynja blóm og sérbýli, heldur en að segja, að hann dreifist með fræi,
því að hann mun tæplega þroska fræ hér á landi.
Myndirnar
Ekkert prýðir neina flóru meira en góðar myndir. En það er með þær eins
og tegundalýsingarnar, að þær þurfa helzt að vera af íslenzkum plöntum, þegar
um íslenzka flóru er að ræða; að minnsta kosti verður höf. að þekkja íslenzku
plönturnar, áður en hann vogar að birta mynd af útlendu eintaki sömu teg-
undar. í þessari bók eru flestar myndirnar fengnar að láni úr norsku flórunni.
Engin mynd er í Flóru Islands, nema af íslenzkum plöntum, enda hika ég
ekki við að telja hana í hvívetna með beztu flórum, sem ég hef kynnzt. Gladdi
það mig því mjög, þegar ég heyrði, að markmið útgáfunefndar hefði frá önd-
verðu verið það, að hafa myndir af öllum íslenzkum tegundum í næstu útgáfu.
Ég hef ekki eytt að ráði neinum tíma í að gagnrýna myndirnar, en ýmislegt
virðist þar hafa mátt betur fara. Aðalkosturinn við að hafa myndir af skyld-
um tegundum, t. d. í sömu ættkvísl, mætti ætla að væri sá, að geta borið þær
saman. Cardamine hefur fjórar tegundir og eru myndir af þeim öllum. En það
er ekki því að heilsa, að þær standi hlið við hlið, eða bara á sömu opnu. Nei,
myndirnar heita 58 f, 59 c, 62 c og 63 a og eru á jafnmörgum opnum, dreift
á tíu blaðsíður (bls. 153—162)!
Myndir vantar þó af ca. 10 tegundum og flestum fíflunum að auki. Er það
oft, að maður saknar þeirra mjög (t. d. Bromus, Orchis, Betula, Pisum, Eup-
hrasia o. fl.) Mun þessi vöntun stafa að nokkru leyti af því, að þessar tegundir
hafa ekki fundizt í grasasöfnum í Skandínavíu og því líklegast, að höf. hafi
aldrei séð þær sumar, hvorki dauðar né lifandi. Það væri sannarlega ekki van-
þörf á því, að mynd hefði verið af Pisum sativum ssp. hortense til samanburðar
við P.s. ssp. arvense. Lýsingunni á þeirri síðarnefndu (bls. 194) er ekki svo
lítið ábótavant (auk þess er íslenzka nafnið á henni rangt, því að hún heitir
gráertur, en ekki fóðurertur): kjölur blómsins er ljósleitur eða hvítur, en ekki
rauður, — blómin eru á löngum legg, en ekki legglaus, — fræin eru grá, en
ekki græn. Fleiri gallar eru ekki á lýsingunni, enda er hún ekki lengri.
En verra er þó að birta rangar myndir en engar. T. d. er myndin 37 b ekki
af Juncus bufonius var. ranarius, eins og stendur undir myndinni, heldur af
aðaltegundinni, enda er rétt farið með það í norsku flórunni. Höf. hefur gert
öll íslenzku eintökin að var. ranarius, enda þótt bæði afbrigðin og aðalteg-