Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Blaðsíða 79

UMSAGNIR UM BÆKUR
69
veriS þýddir á jafnmargar þjóðtungur sem Maugham eða staðið betur en hann
undir frægð sinni og hylli. Tvö leikrit hans, Fyrirvinnan og Loginn helgi, voru
sýnd hér í Reykjavík fyrir nokkrum árum, en auk þess hafa fimm eða sex
skáldsögur hans birzt á íslenzku, flestar svo hraklega þýddar, að þær hafa
gefið alranga hugmynd um stíl höfundarins og vinnubrögð. Mér er til dæmis í
minni, að dag einn í hittiðfyrra las ég kafla úr framhaldssögu, sem birtist þá
í blaði einu hér í höfuðstaðnum. Sagan átti að vera eftir Maugham. Mér fannst
málið bæði flatneskjulegt og óvandað, kannaðist hálft í hvoru við efnið, en
kom því hins vegar ekki fyrir mig, hvar ég hefði séð þetta áður. Loks þegar
söguhetjan skýrði frá því, að hún hefði brugðið sér inn í „innjœtt veitinga-
hús“ í Indlandi, rann það upp fyrir mér, að hér væri um nýjustu bók Maug-
hams að ræða, The Razor's Edge, skemmtilega og góða sögu, sem hann hafði
sent frá sér á sjötugsafmælinu 1944. Eg hafði þá lesið hana fyrir nokkru á
ensku, en ætlaði varla að kannast við þennan kafla úr henni í íslenzku þýð-
ingunni, — svo rækilega höfðu höfundareinkennin verið þvegin burtu. Ilinu
má fagna, að tvær veigamestu skáldsögur Maughams, The Moon and Sixpence
og Oj Human Bondage, munu vera væntanlegar innan skamms á íslenzku í
ágætum þýðingum, en þær eru báðar snilldarverk.
I bókinni Meinleg örlög eru fjórar smásögur frá Malajalöndum og Suður-
hafseyjum, en Maugham er þaulkunnugur á þessum slóðum og lætur margar
eftirminnilegustu sögur sínar gerast í suðrænu og austurlenzku umhverfi. Nafn-
kunnir bókmenntafræðingar í ýmsum löndum hafa líkt honum við Tsjekoff og
Maupassant, þegar honum tekst bezt, en báðir þessir meistarar smásagnaforms-
ins eru einmitt andlegir lærifeður hans í víðtækari merkingu en nokkrir aðrir
rithöfundar, enda hefur hann sjálfur viðurkennt, að hann eigi þeim margt gott
upp að unna. Hinu ber ekki að neita, að Maugham er ólíkt brokkgengari í
listinni en lærifeðurnir, þótt tækni hans og kunnátta sé ávallt örugglega hafin
yfir alla meðalmennsku. í dag ritar hann meitlað og fagurt skáldverk, sem
skipar honum við hlið snillinganna; á morgun semur hann snotra skemmti-
sögu, sem styttir lesendunum stundir, en gleymist líka tiltölulega fljótt. Eg
held, að bókin Meinleg örlög sé einkar gott sýnishorn af báðum þessum hlið-
um á skáldskap Maughams: fyrsta sagan, Regn, er til dæmis ágætt dæmi um
snilli höfundarins, en Sporin í skóginum birta hann aftur á móti í hversdags-
búningi. Islenzka þýðingin er yfirleitt vönduð, lipur og hnökralaus, en hefur
þó sjaldnast á sér hinn fágaða og listræna stílblæ Maughams, enda mun hann
ekki vera eins auðfluttur á ólíka tungu og menn gætu freistazt til að halda að
órannsökuðu máli. Loks má geta þess, að þýðandinn hefði tæplega getað gefið
bókinni betri og sannari titil en Meinleg örlög.
Ó. 1. S.