Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Side 43

KÍNA í FORTÍÐ OG NÚTÍÐ
33
En ríki þetta liðaðist í sundur og einn af höfðingjum Mongóla
varð kínverskur keisari. Á þann hátt varð Kína aftur sjálfstætt ríki.
Um þetta leyti hófust aftur viðskipti milli Kínverja og vestrænna
þjóða.
Markó Póló, ferðalangurinn frægi, sagði vesturlandamönnum frá
dvöl sinni í Kína. ítalskir kaupmenn og ferðamenn mættu kínversk-
um stéttarbræðrum sínum á mörkuðum og í hafnarbæjum hinna
nálægu Austurlanda.
Eftir að sjóleiðin til Indlands var fundin, fóru vestrænir menn
af spönskum, portúgölskum, enskum og hollenzkum ættum að sigla
á kínverskar hafnir og verzla þar. En til að hindra það, að þessir
menn næðu ofmiklum áhrifum í Kina, þá bannaði kínverska keisara-
stjórnin þeim að verzla annars staðar en í borginni Kanton, og ríkið
tók að sér verzlunina.
Þjóðin sætti sig við þetta, því að enda þótt alþýðan væri fátæk,
hafði hún nóg til hnífs og skeiðar, því að landið er auðugt mjög
frá náttúrunn.ar hendi og þarfnast raunverulega ekki margs utan
frá. Árið 1644 brutust Mansjúar til valda í Kína og hröktu hina
gömlu kínversku keisaraætt frá völdum. Þeir tóku fljótt upp kín-
verska tungu, en þeir og keisaraætt þeirra litu með djúpri fyrirlitn-
ingu á kínverska alþýðu og fékk alþýðan í landinu óspart að kenna
á yfirgangi þeirra og kúgun.
Þetta skapaði mikla ólgu í landinu og veikti viðnámsþrótt ríkis-
ins. Það var því létt fyrir Breta að seilast til áhrifa í Kína á 19. öld.
Þegar Englendingar höfðu lagt Indland undir sig og bægt Frökk-
um burtu úr Austurlöndum, fóru þeir fyrir alvöru að hugsa sér
til hreyfings í Kína. Þeir náðu verzluninni í Kanton að mestu leyti
undir sig og lögðu meðal annars stund á ópíumverzlun. Hinir ensku
kaupmenn græddu á tá og fingri, en mikill hluti hinnar kínversku
yfirstéttar varð eyðilagður af ópíumnautn. Að lokum varð keisara-
stjórnin kínverska að banna ópíumsöluna og gera upptækar allar
ópíumhirgðir í landinu. Ilinir ensku kaupmenn í Kanton knúðu þá
stjórnina í London lil að segja Kínverjum stríð á hendur. Ópíum-
stríðið svokallaða hófst.
Kínverjar biðu algeran ósigur fyrir Englendingum eftir tveggja
ára stríð, frá 1840—42, og urðu að semja frið með afarkostum.
3