Tímarit Máls og menningar - 01.04.1946, Blaðsíða 81

UMSAGNIR UM BÆKUR
71
orðið skýrara og sýnt betur forystuhlutverk og starfshætti Stalíns. Kafli þessi
er þó engu að síður mjög fróðlegur og gæti orðið aðdáendum landráðamann-
anna hér heima þörf hugvekja.
011 er bókin liðlega skrifuð og skemmtileg aflestrar, en einkum þó fyrri
hlutinn. Ég kann heldur illa við orðið skipulögn, sem höfundur notar í staðinn
fyrir skipulagningu, en um það skal ekki sakast. Hitt er meira um vert, að
með þessari bók gefst okkur Islendingum kostur á að kynnast gjör en áður
þeim manni, sem verið hefur okkur einna munntamastur síðasta áratuginn. Og
öllum þeim, er kjósa að verða sannfróðari um þessa margnefndu persónu, mun
þykja hinn mesti fengur að bókinni.
Á. B. M.
Ný kenning um göngur síldarinnar
Árni FriSriksson: NORÐURLANDSSÍLDIN.
Atvinnudeild háskólans, rit fiskideildar 1944, nr. 1.
338 bls., 52 myndir.
Síðastliðið sumar hefur víst fært mörgum heim sanninn um það, að síld-
veiðarnar eru ennþá ærið ótraustur grundvöllur að stóriðnaði. Fyrsta skilyrði
alls iðnaðar er nokkurn veginn stöðug hráefnaöflun. Þegar hún bregzt, eins og
átti sér stað síðastliðið sumar, liggja vélar óvirkar, og allir, sem eiga af-
komu sína undir afla og úrvinnslu, bera mjög skarðan hlut frá borði, en þjóð-
félagið í heild bíður mikinn bnekki.
Það er því einsætt, að haldgóð þekking á lífsskilyrðum síldarinnar, göngum
hennar og öðrum háttum er eitt meginskilyrði þess, að hægt sé að byggja á
sfldveiðum öruggan stórrekstur, og á þetta að vísu við um allan veiðiskap okk-
ar. Meðan fiskiveiðarnar voru minni þáttur í þjóðarbúskap okkar, var þessu
þýðingarmikla atriði harla lítill gaumur gefinn. En hinn öri vöxtur þeirra og
aukinn iðnaður í sambandi við þær hafa heldur glætt skilning manna á þýð-
ingu fiskirannsókna, enda hefur aflabrestur nú miklu stórfelldari afleiðingar
í för með sér, vegna þess hve margir eiga allt sitt undir vexti og viðgangi
veiðanna.
Hitann og þungann af því rannsóknarstarfi, sem rækt hefur verið á síldar-
stofnum okkar, hefur Árni Friðriksson fiskifræðingur borið. Fyrir rúmu ári
kom út bók eftir hann um norðurlandssíldina og birtist þar yfirlit um árangur
sfldarrannsóknanna, en þær hafa frá upphafi starfs hans hér á landi verið hon-
um kært viðfangsefni.
Að því mætti leiða mörg rök, þó ekki verði það gert á þessum stað, að
starfsskilyrði við fiskirannsóknir hafa lengst af verið mjög ófullnægjandi. Var
þó um hríð stefnt í rétta átt, því að vorið 1938 var hagrætt svo fyrir fiskirann-
sóknum um borð á varðskipinu „Þór“, að viðunandi þótti til bráðabirgða. En