Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Blaðsíða 39

Kristinn E. Andrésson
Og þó kom íil mín þjóðin öll
Erindi flutt á bókmenntakynningu, háskólastúdenta 5. apríl.
AÐ er vel til fallið að æskan, ungir
stúdentar, heiðri nafn Daviðs
Stefánssonar og rifji upp ljóð hans.
Hann mun alltaf lifa í hugum okkar
sem ungt skáld. Síðari dagar gerðu
ekki annað en dýpka drætti þeirrar
myndar sem við eigum af honum frá
yngri árum. Og innan skamms er ekki
spurt, hver Davíð var, heldur hver
hann verður. Þjóðsagan spinnur um
skáldin sinn vef, og þeim er borgið
sem hún tekur ástfóstri við, og Davíð
varð snemma óskabarn hennar, og
hún mun umskapa mynd hans að vild
sinni, án þess við fáum miklu um ráð-
ið. Og til eru þeir sem spyrja: hver
var sá Davíð sem þið vegsamið, er
hann annað en þjóðsaga? Rétt er
meðan tími er til að láta ekki slíku
ómótmælt. Ljóð Davíðs Stefánssonar
fólu í sér eld og uppreisn, kveiktu í
hugum og hjörtum. En spurningin
sem oss varðar er þessi: hver var
töfrasprotinn sem hann átti? sem
hann sló með á bergið og sjóinn og
hugann svo að lindimar tóku að
streyma og bylgjurnar að rísa og
ólga. Við erum einmitt að leita að
leyndardómi Ijóðs og lífs. Og við
spyrjum um ljóð Davíðs: hvað veld-
ur áhrifum þeirra? Hvaða launstigu
þræða þau á fund elskhuga síns? Eða
eru ekki ljóðin eins og ástin að þau
fari aidrei annað en launstigu?
Spurningin er: eiga ekki Ijóð Davíðs
enn og framvegis í sér leynda krafta?
Ur því þau voru einu sinni eldur sem
bræddi jökla, liafa þau þá ekki fram-
vegis mátt til að sprengja ísalögin af
hjörtunum og hindra að lindirnar
frjósi. Leiða þau ekki enn á þá stigu
sem vert væri að þræða? Fela þau
ekki í sér einhver þau rótgróin tengsl
við land og þjóð og sögu og við erfð-
ir tungu og ljóðs sem ekki mega
slitna? Eða eru allar leiðir lokaðar
milli þess sem var og verður?
Davíð Stefánsson steig til öndveg-
is í höll íslenzkrar ljóðlistar eins og
prins í æfintýri. Hann var í senn heill-
aður og útvalinn. Ekki veit ég hvort
ég er maður til á nokkurn hátt að lýsa
bak við þær aldir sem liðnar eru frá
því Svartar fjaðrir komu út 1919.
Hver má finna leiðirnar til baka yfir
fjöll og firnindi þá óravegu eftir að
fennt er í öll spor? Hvað skyldi verða
að rekja margar skáldakynslóðir?
Davíð og Stefán frá Hvítadal voru af
einni og sömu gerð, og einatt nefndir
29