Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Qupperneq 86

Tímarit Máls og menningar
konungshjarta, sem komst ekki við
af svo vel orðaðri þegnlegri hollustu
og eymd. Þeir fengu frestinn, en svo
lítur út sem konungur hafi lítt fengiS
af stríSsskatti sínum: íslendingar
voru furSu lægnir á aS smokka sér
undan styrjöldum og stríSskostnaSi
sinna konunglegu arfaherra.
Og íslendingar héldu áfram aS
senda konungi sínum í Kaupmanna-
höfn bænarskrár. Frægasta bænar-
skrá þeirra var Almenna bænarskrá-
in 1795, eitt harSorSasta ákæruskjal
gegn ofurveldi erlendra kaupmanna í
íslenzkri verzlun. En enn sem fyrr
kunnu þeir aS haga orSum sínum svo
sem sæmir góSum þegnum konungs.
Almennu bænarskránni lýkur meS
þessum orSum:
0 Konge! fuld af Tröst og Haab og
Tillid anraaber Deres troe, men haardt
trængende Island ved vor svage Pen
Deres Kongelige Majestæts lands-
faderlige Mildhed om at anhöre dets
Klager, formilde dets Skiebne, og
endnu derved at lægge en nye Vægt
af Velgieminger til hine mangfoldige,
som stedse skulde bevares i dets
taknemmeligste Erindring, og op-
flamme alle islandske Undersaatters
ubrödelige Troskab og Lydighed og
Kierlighed for det danske Kongehus,
men de nuværende og kommende
Slægter til uophörligen at velsigne
Kong Christian den Syvendes fader-
lige Regiering.
Nálega allir andlegir og veraldleg-
ir embættismenn íslendinga — í
stuttu máli: „þjóSkunnir ágætis-
menn“ — skrifuSu undir Almennu
bænarskrána og brennimerktu hiS er-
lenda kaupmannavald, er þjáSi landiS
og þjóSina. En nú var Danakonungi
nóg boSiS. Tveimur árum síSar svar-
aSi hann Almennu bænarskránni í
konunglegri ályktun. Hans konung-
lega hátign er mjög reiSur þeim, sem
höfSu skrifaS undir bænarskrána,
ekki sízt fyrir þá sök, aS þeir gerSust
svo djarfir aS láta prenta hana í
Kaupmannahöfn. En reiSust var maj-
estetin er hann sá, aS blómi hinnar ís-
lenzku menntamanna- og embættis-
mannastéttar hafði skrifaS undir
þessa harðvítugu árás á hina erlendu
menn, sem höfðu allt ráS íslands í
hendi sér í f j árhagslegum efnum: Vor
billige Fölelse af Misnöje over denne
Fremgangsmaade forögedes ved at
see samtlige Klager underskrevne af
Vore civile og geistlige Embedsmænd,
nemlig Sysselmænd og Provster, hvis
Pligt det var at tilrettevise den en-
foldige Almue, og, om den fandtes at
have begrundede Besværinger, da at
veilede den til at andrage samme med
Sömmelighed.
Já, það var ekki alveg hættulaust
aS skrifa nafn sitt undir bænarskrá til
kóngsins í Kaupmannahöfn, ekki sízt
ef menn skipuðu tignarstöðu í þjóS-
félaginu. En samt héldu íslendingar
áfram aS skrifa bænarskrár. Og svo
rík er þessi hefð í íslenzkri sögu, að
76