Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Blaðsíða 101

Kjörorð bókarinnar gæti veriff: Upp
meff skynsemina. „Lítiff kríngum ykkur,
Reykvíkíngar! Notið augun!“ Þessi bók er
tvímælalaust sú bezta af þeim þrem bók-
um, sem Dagur hefur látið frá sér fara. Hér
er málfar hans kraftmest, frásagnarháttur
hans beinskeyttastur, og boðskapur hans
skýrastur. Aff vísu má finna aff sumu, og
einhverju sleppa að skafflausu, en hitt skipt-
ir meira máli aff hvaða stórskáld sem er
væri fullsæmt af því bezta í bókinni. Dag-
ur Sigurffarson hefur óumdeilanlega sann-
aff rithöfundarhæfileika sína. Þeir verffa
ekki dregnir í efa leingur.
Ég sakna þess eins að hann skuli ekki
hafa lagt í stærra verk. Reist samtíff sinni
enn hressilegri níðstaung. Ráffizt af enn
meiri þúnga gegn „stöffnuffum hugsana-
formum" og „slepju samtíffarinnar". Von-
andi kemur aff því. Hann er maffur til þess.
Jón frá Pálmholti.
Rígveda
Íkast til er það ekki nema að vonum aff
indverskum fræðum hefur lítið verið
sinnt á íslandi hingað til, enda víst margt
veriff látiff sitja þar á hakanum nálægara og
nauffsynlegra, og Indverjar lengst af flest-
um huldir í þoku dultrúar og guffspeki og
ekki árennilegir fólki meff hversdagslegt
gáfnafar. Þó hafa á tungum indverskra
þjóffa, eða a. m. k. á sanskrít, verið samin
þvílík kynstur rita um allt sem mannshug-
ur má nema meff venjulegri skynsemi, og
margt þar fyrir utan, að varla eru dæmi til
nema þá úr nútímamálum Vesturlanda,
flest aff vísu ólæsilegt öðrum en sérfræðing-
um. Um indverska heimspeki veit ég ekki
til að neitt hafi veriff skrifaff á íslenzku
sem ástæffa er til að taka alvarlega. Hins
vegar hefur eitthvert lítilræffi veriff þýtt af
skáldskaparritum, aff vísu eftir krókaleið-
um, og hverfur þó hjá þeim firnaauði
Umsagnir um bœkur
sagna, Ijóða, leikja o. s. frv. sem til er á
tungum Indlands.
Nú hefur Menningarsjóffur brugðið und-
ir sig betra fætinum og gefið út kverkorn
meff 30 hymnum úr Rígveda sem S. Sören-
son hefur þýtt.1 S. S. mun áður hafa snúiff
Dhammapada og Bhagavadgíta á íslenzku,
og eru hvortveggja að vísu fræg rit í ind-
verskum bókmenntum og skemmtilegra að
eiga þau þýdd en ekki; hætt er þó viff aff
vestrænum mönnum öldum upp í tæru lofti
efnishyggju og rasjónalisma finnist þau
fræffi nokkuff þokuleit stundum, enda mik-
ið til óskiljanleg öffrum en hálærðum vís-
indamönnum, þaulkunnugum indverskum
hugsunum, siðum og kenningum.
Veda er í víðtækustu merkingu haft um
elztu bókmenntir ariskra þjóffa á Indlandi
bæði í bundnu máli og óbundnu, helgirit
sem talin eru opinberuð helgum mönnum af
Brahman, „heyrð“ segja Indverjar sjálfir.
Til þeirra teljast 4 safnrit helgiljóða effa
hymna, Rígveda, Samaveda, Yajúrveda og
Atharvaveda, sem kalla má Veda í þrengri
merkingu orffsins. Þeim fylgir fjöldi skýr-
ingarita, svokallaðar Brahmana-, Aranyaka-
og Úpanísad-bækur, nokkurs konar fómar-
fræffi og guðfræffislegar og heimspekilegar
vangaveltur. Lestina reka lærdómsbækur og
útleggingar af ýmsu tagi, Vedanga, en þær
teljast ekki til opinberunarbókanna.
Rígveda (Rígvedasamhita, „Safn Ijóffa-
fræffa“ e. þvl.) er elzt þessara rita, a. m.
k. aff meginefni, og langmerkilegast.
Hymnarnir eru rúmt þúsund aff tölu, fæstir
ýkjalangir, og er skipað í 10 bálka; þeir
eru aff mestu leyti trúarlegir, lofsöngvar til
guffanna eða heimspekilegir þankar, enda
safnað í eina bók til guðrækilegra þarfa.
Saga textans er bæffi flókin og þvælin; svo
mikiff er þó víst aff sjálfir hymnamir em
1 Þrjátiu Ijóð úr Rig-Veda. íslenzkað
hefur úr frummálinu S. Sörensen. Bókaút-
gáfa Menningarsjóffs 1962.
91