Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Qupperneq 104

Tímarit Máls og menningar
Og er þá fæst talið.
Meðferð þýð. á indverskum orðum er
nokkuð á reiki, en ekki verður hjá því
komizt í alþýðlegri skemmtibók og skiptir
sjaldan máli; ónákvæmni í rithætti stafar
sjálfsagt af leturfátækt prentsmiðjunnar
(sami galli er á þessari grein). -s er heldur
óíslenzkuleg fleirtöluending; á bls. 24
stendur t. a. m. rishis (skáld, spekingar);
skt. er rishayas, et. rishi (með rithætti
þýð.). Fleiri dæmi eru af þessu tagi. Veda
er karlkyns í sanskrít, kvenkyns hjá þýð.
nema á titilblaði. Orð eru sitt á hvað rituð
í stofnmynd eða fallmynd, lengd sérhljóða
er stundum táknuð, stundum ekki.1 — rá-
jaso-kavi á bls. 57 stendur ekki í frumtext-
anum enda vitlaus sanskrit (rajaso dhára-
yatkavi, „þau sem bera vitring loftsins" þ.
e. sólina).
Málfræðileg nákvæmni í alþýðlegri þýð-
ingu kemur auðvitað ekki til greina, og þess
er enn síður að vænta að þýðingin fari
nærri stíl og málfari frumtextans. Enginn
veit nú lengur hvað er vediskt skáldskapar-
mál, hvað þar er hversdagslegt eða forn-
eskjulegt, viðhafnarlegt eða flatneskjulegt
og rembingslegt, þó á stöku stað megi e. t.
v. geta sér þess til með tölvísi og reiknings-
list; guð má vita nema þetta hafi allt verið
tómur leirburður fyrir öndverðu. Og er því
ekki víst að RV saki þó stíll þýð. sé vægast
sagt heldur leiðinlegur, ýmist barnalegur,
lágkúrulegur eða fordildarkenndur, eða allt
í senn, og minni fremur á latínuversjónir
skólakrakka en bænheit sálmaskáld.
Þýð. hefur mikið dálæti á viðskeyttum
greini og notar jafnvel eiginnöfn í ákveð-
inni mynd, en ekki er það íslenzkulegt nema
í sérstökum samböndum: „þjóðfélagsþróun
Arianna“ bls. 27 og sama orð víðar; Upan-
ishödurnar bls. 31 og Vedurnar víða; „á
bökkum Rávi-árinnar“ bls. 16, „á hægri
1 Ekki gert hér nema þar sem vitnað er í
þýð.
bakka fndus-fljótsins" ibid. (hliðstætt
væri: þjóðfélagsþróun íslendinganna,
Frakkanna; á bökkum Hvítárinnar, Sign-
unnar). — ÞiS og þér er notað í belg og
biðu: ,,/jér froskar, fagnið þiS“ bls. 106. —
Setningin „Hann tekur daglega mjólkina
úr hinni skjöldóttu kú og safann úr hinum
sæðisríka tarfi“ á bls. 58 er h'klega góð
Basic Icelandic og verður sjálfsagt orðin
mjög skáldleg eftir 50 ár þegar spádómar
Rasks um örlög íslenzkrar tungu hafa ræzt;
í RV er hér notuð sögnin duh- og hún þýðir
blátt áfram að mjólka. — Voldugur er mik-
ið eftirlæti þýð.: „í voldugri fylking" bls.
52; á bls. 47 er talað um voldugan vagn; á
bls. 63 „hinn voldugi tarfur"; og yfirleitt
er flest voldugt sem nokkuð á undir sér. —
Húsbóndi er kallaður heimilisdrottinn á bls.
43; syngjendur er haft um söngvara á bls.
51; í nafni íslenzkrar drykkjumannastéttar
þvemeita ég að taka upp orðið drekkari (á
bls. 60 og 63 um Indra sjálfan: Somadrekk-
ari). — „Frá miSbiki hinna hreinu og tæru
vatna ...“ finnst mér blátt áfram dónalegt
orðbragð um vatnagyðjur (bls. 92); sbr.
einnig „í miðbiki himinsins“ bls. 121. —
Ekki er það heldur beint virðulegt að segja
um guðinn Apam napat að hann haldi til
í undirdjúpunum eins og gert er á bls. 69;
Apam napat er reyndar eldguð og hefði því
vel mátt heita Sœvar niSur sem er nokkurn
veginn orðrétt þýðing iSonur Vatnanna hjá
þýð.). — FegurSardísir (bls. 58) eru ugg-
laust til stórprýði í Tívolí og Löngufjörum,
en einhvem veginn finnst mér t. a. m. jagr-
ar konur fara betur í fornum kveðskap. —
Nokkuð hryssingslega þykir mér að orði
komizt á bls. 123: „... hef eg varpaS frá
mér tryggri konu“, a. m. k. segir ekki ann-
að í RV en að hann hafi rekiS hana frá sér.
— ,J>essi Mitra" bls. 75 og „þessi Varuna"
bls. 102 láta undarlega í eyrum, og þá ekki
síður „GuS Savitri“ á bls. 47. — Og það er
öldungis fyrirmunað mínum armingja að
94