Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Blaðsíða 40

Tímarit Máls og menningar
í sömu andrá. Söngvar förumannsins
komu 1918. Þeir Stefán og Davíð opn-
uðu flóðgáttirnar. Næstir þeim stóðu
Sigurður Nordal, Tómas Guðmimds-
son, Magnús Asgeirsson. Söngvar
förumannsins, Fornar ástir, Svartar
fjaðrir, Fagra veröld, þær bækur
hljóma allar vel saman. Sigurður og
Tómas eru öllum mönnum hæfari til
að bregða upp mynd frá þessum dög-
um. En lítið á allar kynslóðirnar og
flóðöldurnar síðan: Þórbergur og
Kiljan, Jóhannes úr Kötlum og Guð-
mundur Böðvarsson, þá Snorri Hjart-
arson og Jón Helgason og loks Steinn
Steinar og kynslóðirnar eftir hann,
atómskáldin öll eða þau sem nefna sig
formbyltingarskáld.
Mér þykir ekki ósennilegt að sá
grunur leynist í brjósti ykkar að við
sem samferða vorum kynslóð Davíðs
sjáum kveðskap hans í einskærum
rómantískum hillingum. Það er eðli-
legt að mörgum hinna yngri gangi
ekki vel að skilj a þá aðdáun sem höfð
var á Davíð fram á síðustu ár, í raun-
inni löngu eftir að bækur hans voru
þess megnugar að hafa sömu áhrif
og áður. En það er sagan um alla
kónga er sitja lengi að völdum, að
einhvers staðar verður ókyrrð í rík-
inu. Og í rauninni varð aldrei nein
uppreisn gegn Davíð. Hann naut fram
á hinztu stund þeirrar virðingar og
frægðar sem hann ávann sér ungur.
Og það er engum ofsögum sagt af
ungri frægð hans, þau ár sem hann
var að vinna sér ástir kóngsdóttur og
ríki hennar. Má þar til sanns vegar
færa að ekki er gefið öðrum en þeim
sem þá voru ungir að skynja til fulls
þau áhrif sem ljóð hans höfðu, eða
eins og Tómas Guðmundsson segir:
„... eitt er að ganga að hlut vísum og
annað að uppgötva hann. Sjálft ævin-
týrið, sú heillandi birta sem stafaði
inn í hugskot okkar frá ljóðum Da-
víðs Stefánssonar verður aldrei öðr-
um miðluð til neinnar hlítar, hún
verður eftir hjá okkur, sem lifðum
nýstárleik hinna fyrstu kynna, og fer
með okkur í gröfina.“ En hvernig
sem það má skýra, er ég líklega ekki
af sömu kynslóð og Davíð, hef ekki
uppgötvað ljóð hans af sama fersk-
leik og Tómas né átt hæfileika til þess,
fremur en ég hef nokkru sinni skynj-
að Stefán frá Hvítadal með sömu
taugum og Þórbergur Þórðarson. Þau
skáld sem mest hafa hrifið mig eru
annars eðlis, ýmist eldri eða yngri,
Jónas Hallgrímsson framar öllum,
Einar Benediktsson, Matthías. Hrifn-
ing mín af Bjarna Thorarensen, Grími
Thomsen, Þorsteini Erlingssyni, jafn-
vel Stephani G., og eins Davíð Stef-
ánssyni, hefur aldrei verið óskipt,
aldrei alger. Þeir sem hafa hrifið mig
síðan og tekið föstum tökum voru
Þórbergur og Kiljan, og Ijóð Guð-
mundar Böðvarssonar og einkum
síðari ljóð Jóhannesar úr Kötlum
hafa staðið mér nær en ljóð Davíðs.
Kvæði Tómasar hafa mér ekki síður