Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Page 103

vedisk trúarbrögð verður t. a. m. ekki ritað
nú á tímum án þess að kenninga franska
málfræðingsins Georges Dumézirs sé að
einhverju getið.1
En fomeskja þýð. er að vísu auðskýrð
Hann hefur sótt efnið í bæði þýðingu sína
og skýringar að langmestu leyti í Vediska
lestrarbók Macdonell’s (d. 1930): A Vedic
Reader for Students, by A. A. MacdoneU
(fyrst prentuð í Oxford 1917; hér vitnað í
endurprentaða útgáfu, Madras 1954), sem
víða er notuð við kennslu í háskólum þó
hún sé að ýmsu leyti úrelt og verði a. m. k.
ekki notuð nema önnur gögn séu við hönd-
ina. Hymnamir eru allir teknir úr lestrar-
bók Macdonell’s; skýringakaflarnir em lít-
ið annað en stytt þýðing eða endursögn á
skýringaköflum Macdonell’s, og þýðingam-
ar era víða ekki nema þýðingar á þýðing-
um Macdonell’s; jafnvel enska Macdonell’s
gægist ekki óvíða fram undan íslenzku þýð.
Það er því mjög vítavert að þessi megin-
heimild er ekki nefnd einu orði í bókinni.
Ýmsar villur em í inngangi og skýring-
um, og stafa víst flestar af bókaleysi
þýð. Zend Avesta (bls. 14, 69) er nú fyrir
löngu horfið úr notkun enda rangnefni;
Avesta em helgirit Parsa og málið á þeim
oftast kallað avestiska; Zend em skýringa-
rit síðari tíma. — RV er varla elzta rit á
indóevrópskum málum (bls. 14); á hettít-
isku em til eldri textar og e. t. v. á mýk-
enskri grísku; en þetta vissu menn að vísu
ekki fyrir aldamót. — Fulldjúpt þykir mér
í tekið árinni á bls. 11 að Veda-bókmenntir
séu ekki minni að vöxtum en fombókmennt-
ir Grikkja. — Aramíska á bls. 10 er lík-
lega pennaglöp fyrir armenska; arameiska
er semítiskt mál. — íslenzka orðið skyr
1 Mitra-Varuna, París 1940; Naissance
d’Archanges, París 1945; Le troisiéme Sou-
verain, essai sur le dieu indo-iranien Arya-
man ..., París 1949; Les Dieux des Indo-
européens, París 1952; o. fl.
Umsagnir um bœkur
mun eiga nauðalítið skylt við indverska
orðið ksira (bls. 22). Fleira mætti raunar
tína til.
Þýðingin er víða ónákvæm, og er ekki um
það að sakast og stafar a. m. k. sumpart af
tilraunum þýð. til að koma á hana íslenzku-
legu orðalagi; það hefur nú að vísu einatt
tekizt heldur bögulega. Annars staðar er
þýðingin röng án þess það eigi sér neina
stoð hjá Macdonell, og sums staðar svo
ruglingsleg að úr verður tóm vitleysa. Dæmi
á bls. 58: „Sem faðir og móðir eru þau
[Himinn og Jörð] víðfeðm og voldug, og
þau veita veram öllum ævarandi vernd.“ f
RV stendur hér: „Sem faðir og móðir, víð-
feðm, mikil og enginn þeim fremrií?),
vernda þau (allar) verur.“ — Bls. 66: „Þú,
sem frá guðunum kemur og þjáningar sef-
ar ...“ í RV stendur: „Þú græðir þau sár
sem guðirnir valda.“ — Bls. 87: „... og lát
þú [regnguðinn] hæðir og dali fá jafnt.“ í
RV stendur: „... jafna þú hæðir og dali“.
— Á bls. 56 hefur eitthvað brenglazt í hand-
riti eða prentun: „Eg mundi vilja til hans
bústaðar hverfa [Macd.: „I would attain"],
þar, sem þeir em í ætt við hinn skreflanga.
Þar, sem þeir gleðjast, er guðina elska, því
að þeir em í ætt við hinn skreflanga. Hið
æðsta fótspor Vishnu er uppspretta hun-
angs.“ í RV stendur h. u. b. svo: „Ég óska
mér til hans unaðsheima þar sem guðsvinir
gleðjast; því þar er ætt hins víðskrefa, hun-
angslind í efsta spori Visnús.” — Ekki skil
ég ef. eyksins á bls. 110: „Megir þú, Indu,
sem nýtur vináttu Indra, eins og gæfur hest-
ur eyksins, velmegunar njóta." í RV stend-
ur hér orðið dhura og það er vagnkjálkinn
sem hesturinn er bundinn við. — Akteinar
á bls. 47 er sízt auðráðnari gáta: „... Sa-
vitri hefur stigið í sinn perluskrýdda vagn,
marglitan og voldugan með gullnum aktein-
um ...“ Skv. orðabók Blöndal er akteinn
= „Skinne“; í RV er notað hér orðið
samya og það er nagli, líkast til í aktygjum.
93