Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Blaðsíða 12

Tímarit Máls og menningar
varla minna en 250 til 350 kiónur. Hinsvegar verða félagsbækur og tímarit Jjessa árs sam-
tals ekki undir 1200 blaðsíðum. Það stendur semsé óhaggað að Mál og menning býður
félagsmönnum sínum enn sem fyrr upp á hagstæðustu bókakaup sem hægt er að gera um
þessar mundir. Hinsvegar er alveg nauðsynlegt að árgjaldið sé nokkumveginn látið fylgja
almennum verðlagshækkunum í landinu, og Mál og menning hefur í rauninni aðeins bak-
að félagsmönnum sínum skaða, þegar dregið hefur verið of lengi að breyta félagsgjaldinu
í samræmi við aukinn kostnað.
Fclagsútgáfan
Fyrsta félagsbók þessa árs, Forseti lýðveldisins eftir Miguel Angel Asturias, er nú komin
út. Bókin er eitthvert mikilfenglegasta verk suður-amerískrar skáldsagnagerðar, en eins
og félagsmönnum mun flestum í fersku minni hefur Mál og menning áður gefið út eina
skáldsögu frá Suður-Ameriku, Ástin og dauðinn við hafið eftir Jorge Amado. Annars skal
ekki fjölyrt frekar um þessa bók hér, enda má vísa mönnum sem, vilja fræðast um hana og
höfundinn til formála Guðbergs Bergssonar. I þessu hefti Tímaritsins er birt stutt saga
eftir Asturias til frekari kynningar.
Þá er það mikið ánægjuefni að geta skýrt félagsmönnum frá því að önnur félagsbók
þessa árs verður ný útgáfa Ofvitans eftir Þórberg Þórðarson. Ofvitinn, sem kom fyrst út á
vegum Heimskringlu í tveim bindum 1940 og 1941, í frekar litlu upplagi, er nú löngu
uppseldur og mjög fáséður hjá fornbóksölum. Það er síður en svo vansalaust að slíkt höf-
uðrit íslenzkra bókmennta á tuttugustu öld skuli ekki vera fáanlegt, og það er sannarlega
verkefni fyrir Mál og menningu að gera það raunverulega að almenningseign.
Það hefur verið margsagt að Þórbergur Þórðarson er sérstæðastur íslenzkra rithöfunda
á þessari öld. En hins hefur þó varla verið getið sem vert) væri, hve því fer f jarri að neinn
annar höfundur hafi haft tilburði til að vinna verk sem gæti jafnazt á við það sem Þórberg-
ur leysti einmitt af hendi með samningu Ojvitans og lslenzks aðals. Þetta eru líklega einu
íslenzku bækumar á þessari öld þar sem tekizt hefur með kostgæfni og þolgæði sem er
alltof ótamt íslenzkum höfundum, að leiða í ljós tíðaranda ákveðins árabils, megindrættina
í andlegri þroskasögu heillar kynslóðar á fullkomlega sannfærandi hátt, — með glæsileik
þess höfundar sem hefur frábært vald yfir tæki sínu, íslenzkri tungu, og beitir henni eins
og menningar- og bókmenntamáli, á sama tíma og hryggilega margir höfundar virðast í
verki vilja sanna að hún sé fmmstætt, menningarlaust skrílmál. Afrek Þórbergs Þórðar-
sonar með Ofvitanum og íslenzkum aðli minnir helzt á þau stórverk erlendra skáldsagna-
höfunda þar sem upp rís samtími þeirra lifandi fyrir sjónum eftirkomenda, og eins og þau
eru þessar bækur Þórbergs hin tryggasta heimild þeim sem vilja þekkja meira en ytraborð
þess tíma sem þær fjalla um. — Þórbergur Þórðarson varð sjötíu og fimm ára hinn 12.
síðasta mánaðar og útgáfa Máls og menningar á Ojvitanum er því einnig ltugsuð sem hyll-
ingarvottur við höfundinn á þessum tímamótum ævi hans. Áður hefur Mál og menning
gefið út sem félagsbók Bréf til Láru (1950), og fyrir fjórum árum gaf Heimskringla út
Ritgerðir hans í tveim bindum.
Báðar þessar bækur, Forseti lýðveldisins og Ofvitinn, eru mikil verk, og af þeim sökum
er ólíklegt að á þessu ári verði gefið út nýtt hefti í myndlistarflokki Máls og menningar,
en bókin um Goya, sem er fyrst að koma núna, telst til síðasta árs.
2