Tímarit Máls og menningar - 01.04.1964, Qupperneq 55

ur. Truman forseti gerði sér grein
fyrir hinu vaxandi pólitíska valdi
negranna í borgum NorSurríkjanna,
og í kosningunum 1948 tók hann upp
á stefnuskrá sína baráttu fyrir mann-
réttindum, þrátt fyrir klofningstil-
raunir Dixiekratanna1 í Mississippi,
Louisiana, SuSur-Karólínu og Ala-
bama, og vann sigur. Ríkisstjórnin
var nú komin í varnaraSstöSu, bæSi
heima og erlendis. Kalda stríSiS var
í uppsiglingu og hin gamalkunna
saga í þróun innanlandsmála endur-
tók sig. Bandaríkin voru nú reiSubú-
in aS láta undan nokkrum réttinda-
kröfum negranna „til þess aS bjarga
heiminum frá kommúnismanum“.
ÁriS 1954 kvaS hæstiréttur upp
hinn kunna úrskurS sinn um bann viS
kynþáttaaSgreiningu í skólum. Rétt-
urinn gerSi þó ráS fyrir aS afnám aS-
greiningarinnar færi fram „meS til-
hlýSilegum hraSa“. En negraforeldr-
ar í SuSurríkjunum tóku til sinna
ráSa og höfSu samtök um aS senda
böm sín í skóla þar sem einungis
höfSu veriS hvít börn áSur, jafnvel
andspænis óvinveittum múgi, sem
vildi viShalda gömlum amerískum
siSum og var þess albúinn aS æpa aS
og hrækja á lítil böm til þess aS koma
sínu fram. Svo var 14 ára drengur,
Emmett Till frá Chicago, tekinn af
lífi án dóms og laga á hinn grimmi-
legasta hátt í Mississippi, og þeir sem
rændu honum og myrtu hann sluppu
1 Demókratar í Suðurríkjunum.
Bandarisk bylting II
bæSi viS refsingu og sekt. ViS þetta
fékk lengi innibyrgS gremja negr-
anna útrás. í fyrsta skipti voru þeir
nú reiSubúnir til sóknar gegn samfé-
lagi hvítra manna. HingaS til höfSu
allar aSgerSir þeirra veriS varnaraS-
gerSir. Hver sóknarlotan á fætur ann-
arri kom nú meS vaxandi styrk. MeS
því aS snúa vöm í sókn voru negrarn-
ir orSnir byltingarafl gjörólíkt því
sem var hjá innflytjendunum, sem
komu í smáhópum og samlöguSust
amerískum lifnaSarháttum jafnóS-
um.
ÞaS. vakti alheimsathygli á árun-
um 1955—56 þegar negrar í heilu
sveitarfélagi (Montgomery) bundust
samtökum um aS ferSast ekki meS
strætisvögnum fyrr en afnumin væri
kynþáttaaSgreining í vögnunum í
samræmi viS alríkislögin. f nágranna-
fylkjum Kentucky: Tennessee, Arkan-
sas, Missouri og Oklahoma, og í Was-
hingtonborg voru negraforeldrar ein-
ráSnir í aS láta múgæsingar hvítra
manna ekki hræSa sig, og Eisenhow-
er varS aS senda alríkisher til Little
Rock til þess aS framkvæma úrskurS
hæstaréttar.
f Afríku voru hinar þeldökku þjóS-
ir aS vakna og negrarnir í Bandaríkj-
unum, sem höfSu hingaS til blygSast
sín hálft í hvoru fyrir forfeSur sína,
tóku nú aS blygSast sín fyrir aS þeir,
sem bjuggu í háþróaSasta landi ver-
aldar, skyldu verSa svona langt á eft-
ir hræSrum sínum í Afríku aS öSlast
45