Tímarit Máls og menningar - 01.12.1973, Page 71

Kirkjubygging Matthíasar Jochumssonar í Odda
yngri (eða yngsti) Gunnarsson dó ungur haustið 1873. Eftir honum var
Gunnar Matthíasson heitinn. Vinátta Matthíasar og Tryggva var svo eins
konar arfur beggja frá sr. Gunnari, sem mjög var lofaður fyrir mannkosti
bæði lífs og liðinn.
í Sögu Oddastaðar1 segir Vigfús Guðmundsson, að 1845 hafi þáverandi
Oddaklerkur, Ásmundur Jónsson, loksins látið rífa 80 ára gamla og „marg-
lappaða og endurhætta“ kirkju til grunna. í staðinn var reist ný kirkja af
grunni „í öðru og miklu fegra formi“, að því er segir í bréfabók Oddakirkju
frá vísitatíu 1847. - Ekki reyndist þó af meiri framsýni byggt en svo, að
eftir margvíslegar og kostnaðarsamar lagfæringar og breytingar var kirkj-
unni lýst svo við úttekt eftir fráfall síra Ásmundar 1880, að hún „þurfi bráðr-
ar aðgerðar við, þar rennisúðin að sunnan sé biluð og grundvöllurinn að
sunnanverðu farinn að síga og kirkjan því að gliðna.“2
Þess má geta, að efnið í kirkju þessa kostaði upphaflega 905rd 90sk.
Verkalaun, fæði og fleira varð rúmlega 500rd, sem samtals nam 1408rd 58sk.
Frá dróst efnisafgangur og hrak fyrir 114rd, svo að útkoman varð 778rd
81 sk.3
I Söguköflum sr. Matthíasar Jochumssonar segir svo:
„Árið 1884 lét ég byggja kirkjuna. Gekk mér hálfstirt að semja við
mín háu stiftsyfirvöld;4 vildu þau ekki lána staðnum nokkurn styrk til
viðreisnar undir minni stjórn, og með tregðu fékk ég borgaða innstæðu þá,
sem kirkjan átti syðra,5 auk þess, sem ég hafði tekið áður út; ekki var
heldur leyft að byggja kirkjuna eftir teikningu, er ég hafði pantað frá
Kaupmannahöfn; skyldi kirkjan eftir henni vera 50 feta há með turni og
stafir 6 álna; þótti þeim nóg, að stafir væru 4 áln. og hæðin eftir því. Varð
þá svo að vera, en aldrei varð kirkjan mér til gleði fyrir þessa sök, og er
hún miklu lítilmótlegri en svo auðugum og frægum stað hæfir, enda orðin
æði langt á eftir mörgum miklu tekjuminni kirkjum.
Þá var aftur mikið óþurrkasumar. Hafði ég fyrst látið flytja 500 hesta
af grjóti frá ytri Rangá í grunn kirkjunnar, því að í Oddalandi er enginn
steinn, heldur móberg eða sokkið hraungrýti. í fyrstu gekk smíðin fljótt
og vel, því að smiðir, 5 og 6, voru duglegir menn; hét yfirsmiðurinn Jón
1 Bls. 208-10.
2 Bréfabók Oddakirkju. - Hér tilfært eftir Sögu Oddastaðar, bls. 209-10.
3 Saga OddastaSar, bls. 209.
4 Þ. e. amtmann og biskup.
5 Þ. e. í Reykjavík.
277