Tímarit Máls og menningar - 01.06.1983, Síða 56

Tímarit Máls og menningar
gerðum sögunnar sem Perrault hafi sleppt af þeim ástæðum. Marc
Soriano er þar á sama máli. Nú er ekki hægt um vik að grafast fyrir um
raunverulegar ástæður Perraults en hins vegar er erfitt að gera sér þessa
skýringu að góðu þar sem hann hikar ekki við að nota álíka „ógeðslegt“
og „villimannlegt“ atriði í sögunni „Prinsessunni í svefnskóginum“. Þar
skipar ekkjudrottningin matreiðslumanni sínum að hafa hjörtu og lifur
barnabarna hennar í middagsmatinn. Okkur er ekki einu sinni hlíft við
smáatriðum í matargerðarlistinni þar sem hún vill fá Auroru litlu
framborna með „sauce Robert“, þ. e. með litlum laukum og sinnepi.
Sum afbrigði munnlegu hefðarinnar fara jafn illa og saga Perraults, í
sögulok er úlfurinn einn eftir, hafandi étið allar aðrar persónur. En
margar bjóða upp á lukkulegan endi sem þó er gjörólíkur þeim sem lesa
má hjá Grimmsbræðrum, enda mun sá fenginn að láni frá sögunni af
geitinni og kiðlingunum sjö. Og þessi munur skiptir miklu máli því hér
er telpukornið alls ekki étið. Eftir að hafa farið upp í rúm til úlfsins þar
sem hinar alþekktu samræður þeirra fara fram biður hún um leyfi til að
fara út og gera þarfir sínar. Ulfurinn lætur það gott heita eftir að hafa fest
band um fótinn á henni (spotta, snæri, eða hár). Komin út losar hún sig
við bandið, klippir það, slítur í sundur eða festir það við tré, flýr síðan
burt. Eftir nokkra stund áttar úlfurinn sig á þessum klækjum og reynir
að elta hana uppi en tekst það ekki. Ef líkin eru talin hér kemur í ljós að
bæði úlfurinn og Rauðhetta hafa bjargast og það er bara amma gamla
sem deyr og er étin af hinum tveimur. Stundum heldur sagan áfram: litla
stúlkan hleypur með úlfinn á hælunum og kemur að á þar sem þvotta-
konur strengja lak yfir vatnið svo hún komist yfir. Þegar úlfurinn kemur
þykjast þær líka ætla að hleypa honum yfir en þegar hann er hálfnaður
sleppa þær lakinu sem verður líkklæði hans, hann steypist í vatnið og
drukknar. I þetta skipti er það því bara sú litla sem lifir af, einnig hér
losnar hún við að lenda í gini úlfsins, og þetta er mikilvægt atriði: eins og
hið fyrra sinn er það bara amman sem er étin.
I gerð Perraults er hins vegar eitt atriði sem hvergi sést í munnlegu
gerðunum; höfuðbúnaður stúlkunnar, rauða húfan eða hettan. Þetta
segir P. Delarue „óviðkomandi viðbót, einkennandi fyrir Perrault en
ekki almennt sérkenni sem stutt geti táknræna túlkun sögunnar" og er
þar að afneita öllum túlkunum sem byggðar hafa verið á þessu fyrirbæri.
Dæmi um þær er t. d. hin goðsögulega kenning Hyacinthe Hussons þar
sem „stúlkan, krýnd geislum morgunroðans er dögunin" sem „er gleypt
af sólinni í líki úlfs þegar hún er á leið til ömmu sinnar, þ. e. dögunarinn-
286