Tímarit Máls og menningar

Årgang

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Side 103

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1983, Side 103
Umsagnir um bœkur meinum. Þannig beinist ádeila „Heiðar- innar" (6) einkum að þjóðfélagslegu mis- rétti og kúgun. Svið ljóðsins er heiðin en því er tvískipt: Geing ég um gljána sem forðum; heldur ægir mér heiðin hulin blekkíngafönnum: undir okinu kalda auðnin er krökk af mönnum. Isilögð brjóstin undrast háreysti hola og slæga hér í galdrinum fremra. Annars vegar eru það slóðir ljóðmæl- anda, „hér“, og hins vegar mannabyggð undir oki íssins, „þar.“ „Þar“eru menn fangnir en „hér“ er stundaður galdur og ýmisleg fólskuleg blekking. „ísilögð brjóstin undrast“, eru þolendur og sak- laus fórnarlömb slægðarinnar. Ljóðmæl- andi er látinn vakna til vitundar um eymd og örbirgð manna „þar“. Von ljóðsins er bundin því tvennu að hann haldi vöku sinni og föngunum takist að heimta frelsi sitt. Einkum lofar söngur- inn góðu um baráttu og kraft og líf. Ljóðið býður upp á þá túlkun að „hér“ og „þar“ séu t.d. andstæður norðurs og suðurs, auðugra þjóða og fátækra, arðrænandi og arðrændra. Ljóðið skírskotar svo enn frekar til heimsins í núinu með þeim dauðablæ sem grúfir sig yfir, einkum „helkundunni", heiti sem nú á sem aldrei fyrr við um jörðina, á valdi eyðingarafla. Tortímingarógnin á einmitt einna stærsta sök á óttalegum geignum sem er svo þrálátur í bókinni. „Eftirleit“ (20) er eitt þeirra ljóða sem vísa til einhvers konar endaloka. Sérstaklega breyta tvær síðustu línurnar venjulegri eftirleit í leit að manninum sjálfum: /.../ og örnefnin gleymd við Innstafljót. Fyrr í ljóðinu er þó undirbúið með hljóðum efa að ef til vill sé maðurinn sjálfur týndur, jafnvel ekki lengur á lífi: /.../ og þó undir hælinn lagt hvað er að finna; /.../ og svo ef ég finn nú eitthvað — verður það lífs? Til að þyngja óvissuna og gruninn um ógnvænlega atburði er gefið í skyn að þeir séu þegar orðnir, of seint af stað farið, eyðingin hafin við Innstafljót — örnefnin gleymd. Endir „Afturhvarfs" (19) er líka tví- ræður, bendir á bágt ástand í nútíman- um, þótt ljóðið í heild sinni sé frekar af heimspekilegum toga með umhugsun um upphafið: Hvort hann er þar að ljúka við líf eða byrja er svipull grunur, sögn um upphaf og endi manns í auðn og þögn. Með tvíræðninni og óvissunni, „svipul- um grun“, er minnt á þann háska sem blasir við, að einhvern tíma í óráðinni framtíð verði upphaf og endir eitt, „ í auðn og þögn“, milli þeirra allt gleymt og ekki lengur neitt. Það sem eitt sinn var draumur um líf er þá orðið að martröð. „Háski“ (18) á líka bæði heima í blástundinni og öllum tíma, nútíð og fortíð. Einnig þar hefur draumur upp- hafsins breyst í martröð: 573
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar: 5. tölublað (01.11.1983)
https://timarit.is/issue/381026

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.

5. tölublað (01.11.1983)

Handlinger: