Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 86

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 86
trúir því sem stíllinn segir honum. Ágætt dæmi er að fínna í íslenska draumnum: Hún var fínleg og smábeinótt og mér fannst eins og hún væri alltaf að tylla sér á tá í veröldinni til þess að sjá hana betur. Hún var aldrei á svipinn eins og hún hefði séð þetta allt áður og þekkti þetta allt — hún var mjög ung. (33) Og: Hún var sjálfstæð í hugsun og alin upp við öryggi og var þess vegna ekki alveg örugg með sjálfa sig. (21) Þetta er ákaflega næm og athugul lýsing á ungri stúlku og nægir til að persónan komi lesandanum við. Honum verður annt um hana, eins og aðrar persónur verksins sem kynntar eru með svipuðum hætti. En um miðbik verks er eins og Guðmund- ur Andri missi tökin á stúlkunni í lífi Kjart- ans og Hrafns, þeirri stúlku sem hann hefur þó lýst svo eftirminnilega í orðunum sem vitnað er til hér að ofan. Hann gefur hana frá sér og hún líkt og hverfur lesandanum, verður gáta sem hann fær ekki ráðið. I persónu hennar lágu möguleikar en þeir voru ekki nýttir á fullnægjandi hátt. Fyrsta skáldsaga Guðmundar Andra, Mín káta angist, var notalegt en fremur yfir- borðskennt og metnaðarlítið tilbrigði við þroskasöguna velþekktu um piltinn sem kemur til borgarinnar og kynnist stúlku til þess eins að glata henni og verða nokkurs vísari um lífið og tilveruna. Hún var ágæt stílæfing, en ekki mikið meira. íslenski draumurinn er metnaðarríkt og alvöru- þrungnara verk um íslenskan hversdags- veruleika, drauma og blekkingar. Þar er sögð saga ofurvenjulegs fólks sem trúir á sérstöðu tilveru sinnar og mátt sinn til að skapa eigið líf. Það sér fyrir sér aðra framtíð en þá sem verður og lifir að sjá drauma sína verða að engu. Rödd hins áminnandi þjóðfélagsrýnanda hefur á undanförnum árum ekki hlotið hljómgrunn í verkum ungra skálda. I Is- lenska draumnum má heyra óma hennar en höfundur hefði mátt ganga lengra í gagn- rýni sinni og íhugun. I verkinu býrþó heið- arleg tilraun ungs höfundar til að takast á við eðli og vanda samtíma síns og arf- leifðar. í þessari stílfærðu, þjóðfélagslegu sögu hefur Guðmundur Andri rýnt í þjóðareðlið, áminnt samtíð sína og skilgreint íslenska drauminn á eftirfarandi hátt: Þú skalt takast það á hendur í lífinu sem hæfileikar þínir standa síst til, en afrækja hitt sem þú getur hvort sem er; því að þá hefði getað orðið svo mikið úrþér. (133) í verkinu er einnig að finna athugula skil- greiningu á því hvað það er að vera íslend- ingur: (...) það að vera Islendingur er að halda lífi í minningunni um vesöld og kulda og hungur, í lágu koti, í banvænni náttúru. (92) Það er í slíkum köflum, þegar textinn er fylltur alvöru og íhygli, sem verkið öðlast dýpt. Það er hin djúpa alvara sem skapar bestu kafla sögunnar. Henni hefði mátt búa sterkari völd. Það er of oft, og að ástæðu- lausu, reynt að láta léttvæga fyndni draga úr þunga verksins, og um leið er beinlínis unnið á móti áhrifamætti þeirrar sögu sem verið er að segja. Eftir stendur að íslenski draumurinn er einlæg bók, skrifuð af stíl- J 84 TMM 1992:2
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.