Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 99

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 99
Þéttriðið net endurtekninga er notað til að undirstrika þuluform bálksins. Þær leysa orð- ræðuna úr læðingi og margfalda mátt hennar. í bálknum eru sömu táknmyndir, setningar eða orð endurtekin með óreglulegu millibili og eiga þá greinilega að tengja ljóðabálkinn innbyrðis og undirstrika um leið hina eilífu hringrás. Dæmi um þetta eru vinirnir í turninum, kona sem hamrar jám við blámálað hús sem ýmist er hrunið eða heilt, vegvilltar konur í klakahöll, berfættur dans, liljur á akri, röddin sem seiðir og sitthvað fleira. Magnaðasta endurtekning af þessu tagi er án efa rammi sögunnar „Enn reika ég um spegilfægðan / turninn sem mennirnir reistu efanum." Tvisvar emm við svo minnt á þennan efa innan ljóðsögunnar sjálfrar til að ítreka að við losnum aldrei undan honum. Algengt stflbragð hjá Vigdísi er að breyta um tíð í endurtekningunum og my nda með því hálf- gerðar þversagnir. Það eru ótalmargir staðir þar sem hún er og var á sama tíma; „hér er ég núna endur fyrir löngu“, „verið hér áður og þó hef ég aldrei“. Það er eins og tíminn hætti að vera til. Maður lendir inni í hjartslætti textans, blóðið rennur fyrir augum okkar þó það sé storknað í kjól kvennanna. Maður missir sjónar af því hver er og h ver er ekki og um leið hættir það að skipta máli fyrir framvindu galdursins. Textinn um- vefur mann, maður lendir inni í flæði hans. Við fyrstu lestra lenti ég inni í hljóðfallinu, lét gjörsamlega heillast af galdri ljóðsins. En þegar ég fór að reyna að kryfja bálkinn til mergjar fannst mér orðin tapa mætti sínum. Líklegast verður að lesa bálkinn sem heild. Það er næstum eins og maður þurfí að nema röddina, vera sérstaklega innstilltur til að ná tungumáli ljóðs- ins, seiðnum, sönglinu. Ljóðabálkurinn er sí- breytanleg veröld. Og að ganga þessari veröld á vald er eins og að elska ljóð sem maður hefur aldrei heyrt... „að kveikja ást, að kveikja líf“ Ljóðbálkur Vigdísar segir frá nokkrum konum sem í fljótu bragði virðast aðskildar en við nánari athugun renna þær meira og minna sam- an. Það eru látna konan sem ákallar í byrjun, konan sem hamrar steðjann og heyrir ekki köll hennar, systirin sem dansar berfætt, ljóðmæl- andinn sem nemur röddina og vinkonan sem semur ljóðin. En er ljóðmælandinn önnur kona en sú sem hamrar steðjann? Af hveiju býr hún þá í blámálaða húsinu og endar á því að hamra steðjann? Og rennur ekki rödd látnu konunnar og ljóðmælandans saman í byrjun og í lok ferð- arinnar? Eg er akurliljan hvíta. Akurliljan í vindinum. Elskhuginn horfni og systir mín. Vinkona mín og ljóðið. Og ég rek mig á þögnina. Það er frekast að um sé að ræða ólíkar birting- armyndir sjálfsins, tvær eða fleiri hliðar á sömu konunni. Enn er hringrás tilverunnar ítrekuð. Þessi klofnun sjálfsins upp í hinar ólíkustu pers- ónur (skapandi, erótísk, þolandi o.s.frv.) er kunnuglegt stílbragð enda verið þó nokkuð not- uð af kvenrithöfundum síðari ára. Bálkurinn hefst á því að látin kona, sem er friðlaus í gröf sinni vegna ástsýki, rís upp og reynir að seiða til sín elskuna sína. Sú kona býr í niðumíddu húsi og er svo upptekin við að puða og sinna skyldustörfum sínum að hún heyrir ekki nið lífsins, ákall ástarinnar. En ljóðmæl- andi bálksins (sem er enn ein konan) nemur röddina og losnar ekki undan henni. Hún verður óttaslegin vegna þess að hún þekkir ekki þessa rödd. Þó kemur að því að röddin yfirbugar ótta konunnar og sviptir hulunni frá augum hennar. Um leið er hún útilokuð af vinum sínum sem ganga um og lyfta glösum í turni efans. Konan hefur gengið út úr heimi hversdagsins og býst til þess að hefja ferðalag. Ljóðsagan fjallar að mestu um þetta ferðalag. Sjálfsleitin er þar eins rauður þráður. Leitin að tilgangi lífsins er afar mörkuð af hinum sam- i. TMM 1992:2 97
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.