Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 76

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 76
hann sýnist bera vott um ytri auðlegð, er í raun fátæktin einber, því að vanþekking er fátækt, hugsunarleysi er fátækt, fegurðar- leysi er fátækt. ( ... ) því að vanþekking er fátækt, hugsunarleysi erfá- tœkt, fegurðarleysi erfátœkt. Við iifum á breyttum tímum, en þó hefur ekkert breyst í raun. Hin ytri staða Ríkisút- varpsins hefur breyst með afnámi einkarétt- ar og tilkomu nýrra útvarpsstöðva og sjónvarpsstöðvar — en í raun er staða Rík- isútvarpsins hin sama og þörfin fyrir það hin sama og í öndverðu. Og það er einfald- lega vegna þess að hinir nýju ljósvakafjöl- miðlar hafa engu bætt við — nema til- gangsleysi. Þeir skipta ekki máli fyrir til- veru okkar, af því að þeir eiga sér hvorki skilgreint hlutverk né hugsjón. Þeir ætla sér ekkert sérstakt annað en að vera til og eltast við það sem þeir álíta vera smekk fjöldans. Það er einmitt í þessu atriði sem við finn- um skýran greinarmun á eðli ríkisútvarps og svokallaðra frjálsra fjölmiðia. Sá sem eltist í sífellu við smekk fjöldans fær engu áorkað, engu breytt. Hann mun aldrei gera nokkurt gagn, fremur en sá sem er alltaf að reyna að vera vinsæll. Hann er líkt og stjómmálamaður sem á þá hugsjón eina að láta kjósa sig. Hann er gagnslaus þegar best lætur, en oftast skaðlegur þegar til alvör- unnar kemur. Því er nefnilega svo farið, að sá sem ætlar að geðjast öllum, endar oftast á því að geðjast engum — sem betur fer — ætti kannski að bæta við. Og sá sem segir öðrum aðeins það sem þeir vilja heyra, hann hefur í raun ekkert að segja. Hinir svokölluðu frjálsu ljósvakafjöl- miðlar lifa samkvæmt því sem nefnt er „lögmál markaðarins" og er orðið ýmsum að nokkurs konar trúaratriði í líkingu við steintöflur þær er Móses bar niður af Sinaí- fjalli. Þetta felst í því að vera háður auglýs- ingatekjum, og til þess að afla þeirra þarf að sýna fram á vinsældir meðal notenda, eins og allir vita. Einkenni slíkra stöðva er lítt vönduð dagskrárgerð með ódýrri af- þreyingu. Það þarf auðvitað ekki að tákna að öll dagskráin sé því marki brennd. Innan um geta verið þættir sem unnireru af nokkr- um metnaði. En afþreyingin er samt meg- ineinkenni. Hugmyndin um ríkisútvarp eða opinber- an ljósvakafjölmiðil er þveröfug. Hún byggist á þeirri skoðun að nauðsyn sé að gefa almenningi kost á vandaðri dagskrá til menningarauka og eflingar þroska. Og jafnframt að slíka dagskrárgerð þurfi að styrkja af almannafé og/eða með fjárfram- lögum til þess beinlínis að gera stöðvamar óháðar eða sem minnst háðar auglýsinga- tekjum. Slíkri hugmynd fylgir með öðrum orðum einnig vantrú á að auglýsingastöðv- ar séu færar um að gegna menningarhlut- verki. í 3. grein útvarpslaga frá 1971 er menn- ingarhlutverk Ríkisútvarpsins skilgreint ljóslega. Þar segir: „Ríkisútvarpið skal stuðla að almennri menningarþróun þjóðar- innar og efla íslenska tungu.“ Svo er sagt nánar hvemig þetta skuli gert: með því að flytja efni á sviði lista, bókmennta, vísinda og trúarbragða, efla alþýðumenntun, halda uppi rökræðum um almenn málefni með þeim hætti að menn geti gert sér grein fyrir mismunandi skoðunum, flytja fréttir og fréttaskýringar, hafa í heiðri lýðræðislegar grundvallarreglur og virða tjáningarfrelsi. 74 TMM 1992:2 j
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.