Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 103

kenna. 2. Karlmenn í forystu samtaka launa-
fólks hafa allir kappkostað að leika verkakonur
sem verst (sjá t.d. bls. 38). 3. Alþýðuflokkurinn
hefur reynst verkafólki fram úr hófi illa sbr. það
er segir í niðurstöðum: „. . . forystumenn fyrir
Alþýðusambandi og Alþýðuflokki urðu stjórn-
málamenn að atvinnu og stjórnarseta í Alþýðu-
sambandi Islands tryggði þeim sæti á öxlum alls
erfiðisfólks í landinu. Ofeldið launaði Alþýðu-
flokkurinn á svipaðan hátt og kusa er háttur“
(367). Á hinn bóginn hafa kommúnistar að
dómi höfundar allir verið hinir bestu menn.
Hlutdrægni sú sem í þessum (ósögðu) forsend-
um felst setur ákaflega leiðinlegan svip á ritið
og leiðir til þess að höfundur er óspar á að draga
ályktanir sem eiga sér enga stoð í þeim texta
sem á undan hefur farið.
Þáttur Iðju
Lakasti þáttur bókarinnar er þó sá að höfundur
fer víða rangt með staðreyndir. Ég athugaði
sérstaklega þann kafla er fjallar um Iðju í
Reykjavík þar eð ég er því félagi kunnugastur.
í upphafi kaflans segir Þórunn að aðalheimild
sín sé fyrsta fundargerðarbók félagsins. Hún
vitnar aðeins til tveggja annarra heimilda og
verður því ekki hjá því komist að telja aðrar
fullyrðingar en þær sem á þeim hvíla, byggðar
á fundargerðarbókinni umræddu. Um Iðju fjall-
ar Þórunn á 12 síðum og má við þann kafla gera
fjölda athugasemda:
1. Ekki er þess getið í fundargerðum félagsins
að tvær þær fyrstu hafi verið lesnar upp á fund-
um athugasemdalaust eins og Þórunn fullyrðir.
2. Setningin um boðun stofnfundar er rugl-
ingslega orðuð og rangt er að „þau þrjú sem
kosin vom í stjórn félagsins" hafi verið meðal
fundarboðenda.
3. Ekki verður séð af fundargerð stofnfundar
hvort lög félagsins voru samþykkt óbreytt eins
og Þórunn segir.
4. Frásögn Þórunnar verður illa skilin öðru-
vísi en að innganga í ASI hafi verið samþykkt á
síðari stofnfundi. Skv. fundargerðum var þetta
hins vegar gert á fyrri stofnfundinum.
5. I upptalningu Þórunnar á hvar fyrst voru
kosnir trúnaðarmenn vantar sælgætisgerðina
Freyju.
6. í kauptaxtanefnd þeirri sem kjörin var 28.
des. 1934 voru samkvæmt fundargerð 4 fulltrú-
ar en ekki fimm eins og Þórunn heldur fram.
7. Þórunn fullyrðir að á aðalfundi 5. febr.
1935 hafi verið kjörnir trúnaðarmenn fyrir átta
vinnustaði. Sannleikurinn eraðífundargerðeru
taldir upp níu vinnustaðir og eru nöfn fyrir aftan
7 en eyður fyrir aftan tvo.
8.1 umfjöllun um þennan fund segir Þórunn
að „um svipað leiti“ hafi verið rætt um 1. maí.
Það var gert á fundi 16. apríl.
9. Ekki er rétt að smjörlíkisgerðin Svanur hafi
neitað að undirrita samninga þó svo það hafi
ekki verið gert um leið og hinar smjörlíkisgerð-
irnar skrifuðu undir.
10. Fullyrðingin „Árið 1935 virðist hafa verið
reynt að halda í horfi og að koma í veg fyrir
taxtabrot, en ekki settar fram nýjar kröfur"
(232) er furðulegt bull. Félagið hafði verið
stofnað árið áður og fyrstu samningar þess voru
gerðir í ágúst 1935 og síðan voru gerðir heild-
arsamningar við FII í september sama ár.
11. Orökstudda fullyrðingin „Ekki linnti enn
samningsrofum og yfirgangi Álafosseigand-
ans“ (233) lýsir vel hlutdrægni höfundar.
12. Á bls. 233 er fullyrt að ákveðin tillaga hafi
verið borin fram af Birni Bjarnasyni. I fundar-
gerð segir: „Borin upp tillaga frá stjórninni...“
13. Orðalag Þórunnar í kringum þessa tillögu
og þann fund er samþykkti hana gefur til kynna
að í tengslum við verkfallsboðun hafi 25 konur
og 9 karlar boðið sig fram til starfa. Ljóst má
hins vegar vera af fundargerð að fólk þetta gaf
sig fram til starfa við „skemmtifund“ sem halda
átti tveim dögum síðar.
14. Þórunn segir: „I sama mánuði varsvo sagt
upp samningum þeim, sem svo illa voru haldnir
og voru verkafólki þó ekki hagstæðir." (233).
Að frátöldum erfiðleikunum með Álafoss, sem
er þó vafasamt að telja samningsrof, er fátt sem
TMM 1992:2
101