Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 105

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 105
en kaup karla haldist óbreytt þ.e. 300 kr. Krónu- tölur hér eru réttar en mikið vantar á að vit sé í frásögninni. Smjörlíkisgerðirnar voru ekki að- ilar að þessu samkomulagi og fólkið þar hélt sínu óbreyttu. Hvað aðra Iðjufélaga varðar voru þetta þeirra fyrstu samningar og það er áreiðan- lega rangt að kaup hafi lækkað. Hélst það í þó nokkur ár að smjörlíkisgerðimar greiddu hærra kaup en aðrar verksmiðjur. Lokaorð Vandséð er hvernig treysta megi öðrum köflum ritsins í ljósi þessa. „Þörfin knýr“ er fyrst og fremst lítt röðuð endursögn afmælisrita og fundargerða. Þó svo taldar séu upp í heimilda- lista nokkur þeirra fræðirita sem út hafa komið um verkalýðshreyfinguna og þróun hennar virðist höfundur þeim í meginatriðum ókunnur eða telja sér þau óviðkomandi. Á bls. 51 virðist þó svo sem höfundur sé að einhverju leiti ósam- mála fræðimönnum og nefnir hún í því sam- bandi Stefán F. Hjartarson. Alveg er þó á huldu um hvað ágreiningurinn á að snúast og fjarar þessi kafli út í markleysu líkt og svo margir aðrir. Bókin virðistekki hafa verið prófarkalesin og úir og grúir af ambögum, beygingarvillum og prentvillum. Á þeim 12 síðum sem um Iðju fjalla taldi ég 21 prentvillu. Virðist svo sem bókin sé einfaldlega skrifuð af fingrum fram án tilraunar til skipulagningar eða kerfisbundinna tilrauna til að leita svara. Allt er ritið flausturs- legaunnið(hvaðert.d. „S.Þ. Rv. 1948“ ítilvitn- anaskrá bls. 386?) og af lítilli virðingu fyrir lesendum. í bókinni er illa vitnað til heimilda og viðhorf til þeirra er ótrúlega ógagnrýnið. Þá sjaldan gagnrýni er hreyft byggir hún á innantómum sleggjudómum. Er vandséð að af þessu riti megi nokkurt gagn hafa og má raunar ganga lengra og halda því fram að bókin geti verið varasöm sem heimild eða leiðbeining. Ingólfur V. Gíslason Göldrótt örlagasaga Egill Egilsson. Spillvirkjar. Iðunn 1991. 188 bls. Það var einkennilega hljótt um síðustu skáld- sögu Egils Egilssonar, Spillvirkja, á liðnum vetri, nema hvað hún var ein af fimm bókum sem tilnefndar voru til Menningarverðlauna DV. Að vísu birtust um hana tveir blaðadómar, sem hvorugur gerði henni verðug skil, þó annar væri að vísu jákvæður. Ekki er mér grunlaust um að nafn sögunnar kunni að hafa fælt ein- hverja málvanda menn frá henni; að minnsta- kosti kom það illa við mig. Hinsvegar hef ég það eftir traustum heimildum að „spillvirkjar" hafi verið og sé kannski enn góð og gild norð- lenska, og þá verður vitaskuld að hafa það eins- og hvert annað hundsbit, þó óneitanlega sé orðmyndin ankannaleg og stangist á við ströng- ustu málfræðireglur. Hvað sem annars má um nafngiftina segja, þá fer hitt ekki milli mála, að hér er á ferðinni fágætlega hnitmiðað og magnað skáldverk sem með ótvíræðum stflgaldri leiðir lesandann um klungur þess örbirga og úrræðalausa umhverfis sem þorri Islendinga bjó við frammyfir síðustu aldamót. Omennsk harðneskja við menn og málleysingja átti sér rætur í vægðarlausum um- heimi valdníðslu og misréttis, sem uppvakti allt það versta í mannlegu eðli: sérgæsku, umburð- arleysi, tilfinningakulda, ástleysi og hrottaskap. Um þessar óbyggðir innri og ytri niðurlægingar ferðast lesandinn í fylgd höfundar sem af glöggu innsæi og umtalsverðri orðkynngi slær ýmist á strengi trega eða glettni, þannig að nöturlegt og nálega óbærilegt lífshlaup sögu- hetjunnar, Jóns Edilonssonar, verður með köfl- um hinn furðulegasti skemmtilestur. Þetta hárfína jafnvægi milli kankvísi og blóðugrar alvöru er meðal þess sem gerir Spillvirkja eftir- minnilega reynslu. Þau eru ekki ýkjamörg ís- lensku skáldverkin á síðustu árum sem gengið hafa jafnnærri mér tilfmningalega og þessi grá- glettna lífssaga manns, sem hafði næstum allt á móti sér þegar hann leit dagsins ljós: uppruna, umhverfi, uppvaxtarmöguleika og lífsafkomu. TMM 1992:2 103
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.