Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Side 105

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Side 105
en kaup karla haldist óbreytt þ.e. 300 kr. Krónu- tölur hér eru réttar en mikið vantar á að vit sé í frásögninni. Smjörlíkisgerðirnar voru ekki að- ilar að þessu samkomulagi og fólkið þar hélt sínu óbreyttu. Hvað aðra Iðjufélaga varðar voru þetta þeirra fyrstu samningar og það er áreiðan- lega rangt að kaup hafi lækkað. Hélst það í þó nokkur ár að smjörlíkisgerðimar greiddu hærra kaup en aðrar verksmiðjur. Lokaorð Vandséð er hvernig treysta megi öðrum köflum ritsins í ljósi þessa. „Þörfin knýr“ er fyrst og fremst lítt röðuð endursögn afmælisrita og fundargerða. Þó svo taldar séu upp í heimilda- lista nokkur þeirra fræðirita sem út hafa komið um verkalýðshreyfinguna og þróun hennar virðist höfundur þeim í meginatriðum ókunnur eða telja sér þau óviðkomandi. Á bls. 51 virðist þó svo sem höfundur sé að einhverju leiti ósam- mála fræðimönnum og nefnir hún í því sam- bandi Stefán F. Hjartarson. Alveg er þó á huldu um hvað ágreiningurinn á að snúast og fjarar þessi kafli út í markleysu líkt og svo margir aðrir. Bókin virðistekki hafa verið prófarkalesin og úir og grúir af ambögum, beygingarvillum og prentvillum. Á þeim 12 síðum sem um Iðju fjalla taldi ég 21 prentvillu. Virðist svo sem bókin sé einfaldlega skrifuð af fingrum fram án tilraunar til skipulagningar eða kerfisbundinna tilrauna til að leita svara. Allt er ritið flausturs- legaunnið(hvaðert.d. „S.Þ. Rv. 1948“ ítilvitn- anaskrá bls. 386?) og af lítilli virðingu fyrir lesendum. í bókinni er illa vitnað til heimilda og viðhorf til þeirra er ótrúlega ógagnrýnið. Þá sjaldan gagnrýni er hreyft byggir hún á innantómum sleggjudómum. Er vandséð að af þessu riti megi nokkurt gagn hafa og má raunar ganga lengra og halda því fram að bókin geti verið varasöm sem heimild eða leiðbeining. Ingólfur V. Gíslason Göldrótt örlagasaga Egill Egilsson. Spillvirkjar. Iðunn 1991. 188 bls. Það var einkennilega hljótt um síðustu skáld- sögu Egils Egilssonar, Spillvirkja, á liðnum vetri, nema hvað hún var ein af fimm bókum sem tilnefndar voru til Menningarverðlauna DV. Að vísu birtust um hana tveir blaðadómar, sem hvorugur gerði henni verðug skil, þó annar væri að vísu jákvæður. Ekki er mér grunlaust um að nafn sögunnar kunni að hafa fælt ein- hverja málvanda menn frá henni; að minnsta- kosti kom það illa við mig. Hinsvegar hef ég það eftir traustum heimildum að „spillvirkjar" hafi verið og sé kannski enn góð og gild norð- lenska, og þá verður vitaskuld að hafa það eins- og hvert annað hundsbit, þó óneitanlega sé orðmyndin ankannaleg og stangist á við ströng- ustu málfræðireglur. Hvað sem annars má um nafngiftina segja, þá fer hitt ekki milli mála, að hér er á ferðinni fágætlega hnitmiðað og magnað skáldverk sem með ótvíræðum stflgaldri leiðir lesandann um klungur þess örbirga og úrræðalausa umhverfis sem þorri Islendinga bjó við frammyfir síðustu aldamót. Omennsk harðneskja við menn og málleysingja átti sér rætur í vægðarlausum um- heimi valdníðslu og misréttis, sem uppvakti allt það versta í mannlegu eðli: sérgæsku, umburð- arleysi, tilfinningakulda, ástleysi og hrottaskap. Um þessar óbyggðir innri og ytri niðurlægingar ferðast lesandinn í fylgd höfundar sem af glöggu innsæi og umtalsverðri orðkynngi slær ýmist á strengi trega eða glettni, þannig að nöturlegt og nálega óbærilegt lífshlaup sögu- hetjunnar, Jóns Edilonssonar, verður með köfl- um hinn furðulegasti skemmtilestur. Þetta hárfína jafnvægi milli kankvísi og blóðugrar alvöru er meðal þess sem gerir Spillvirkja eftir- minnilega reynslu. Þau eru ekki ýkjamörg ís- lensku skáldverkin á síðustu árum sem gengið hafa jafnnærri mér tilfmningalega og þessi grá- glettna lífssaga manns, sem hafði næstum allt á móti sér þegar hann leit dagsins ljós: uppruna, umhverfi, uppvaxtarmöguleika og lífsafkomu. TMM 1992:2 103
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.