Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 43

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Blaðsíða 43
Halldór og Gísli nefna nokkra höfunda í greinum sínum en vilji lesandi fá að vita hvaða höfundar og verk séu beinlínis dæmi um „afturhvarf til frásagnar", þá simr hann uppi með afar fámennan flokk. Nánar verð- ur vikið að því síðar. Vera kann að „andstæða hefðar og mód- ernisma“ sé að leysast upp, eins og Halldór nefnir (bls. 52). Ýmsir erlendir fræðimenn hafa talið samhæfingu módemisma og hefðbundins raunsæis vera megineinkenni póstmódemisma, en aðrir telja hann felast í fjölhyggju og stefnuleysi.6 íslensk sagna- list hefur verið í mikilli deiglu nú um sinn og greinilegt að menn sjá þar votta fyrir ólíkum þróunareinkennum og mismiklu vaxtarmagni. Matthías Viðar Sæmundsson sér gildi og innihald íslensku skáldsögunn- ar skreppa saman í flauelsfangelsi mark- aðslögmálanna7 en Gísli Sigurðsson talar um blómlega skáldsagnaritun er njóti þess að það sé „engin stefna“ lengur og engar forskriftir (72). Það er athyglisvert að þrátt fyrir alhæfíngar og að því er virðist mikla yfirsýn þessara manna, fetta þeir báðir fmg- ur út í tilhneigingar til að setja höfunda í hópa samkvæmt einkennum eða gildismati. Sjálfir komast þeir þó ekki hjá því að nefna nöfn máli sínu til stuðnings, frekar en aðrir sem vilja sjá útlínur í bókmenntasögunni. IV í þessu sambandi vil ég leiðrétta sérstaklega eitt atriði í erindi Gísla. Hann vísar í grein eftir mig þar sem hann segir mig nefna „nöfn Péturs Gunnarssonar, Einars Más Guðmundssonar og Einars Kárasonar, eins og þeir hafi allir skrifað mjög líkar bækur, bara af því að „strákar“ og „húmor“ koma fyrir í verkum þeirra“ (75). Þetta er rang- færsla á máli mínu; ég segi hvergi að þessir menn skrifi „mjög líkar bækur“, þótt ég telji að þeir séu bókmenntasögulega tengdir. Bókmenntasaga snýst að mínu viti ekki um að splæsa saman höfunda sem skrifa „líkar bækur“, heldur felst hún meðal annars í rökræðu um bókmenntaleg samkenni (og tekur hún þá oft til skáldverka sem um margt geta verið afar ólík). Lesendur Gísla gætu jafnframt haldið að hann sæki til mín „kenningu" sem í grein hans hljóðar sem svo „að Pétur Gunnarsson hafi lesið um Jón Odd og Jón Bjama árið 1974 og fengið hugmyndina að Punktinum sem sló í gegn árið 1976, tveimur árum síðar“ (76). Þessi undarlegu fræði hafa hvergi orðið til nema í höfði Gísla; þetta er „kenning“ sem hann virðist hafa heimasmíðað til þess að geta hafnað henni sjálfur með glæsibrag. í um- ræddri grein minni vík ég að því að kannski megi finna „eina af uppsprettum" bemsku- lýsinga áðurnefndra höfunda „í sögum Guðrúnar Helgadóttur um Jón Odd og Jón Bjama (og ef til vill fleiri bamabókum)“. Hvort sem það stensteða ekki, bendir margt til þess að umræddar bækur séu sprottnar af svipuðum rótum og að tiltekin kynslóð ís- lenskra lesenda skynji sterka samfellu á milli þeirra. Vitnisburður um slíka lestrar- reynslu er í sjálfum sér viss bókmennta- söguleg heimild.1' V En skyldi vera hægt að finna einhver sam- eiginleg einkenni leiðandi höfunda á þeirri tíð sem gjaman er kennd við það sem kemur „á eftir“ (póst-) einhverjum nútíma sem er þegar að baki? Eða erum við ef til vill svífandi í einhverju tómarúmi milli tvennra tíma? Er hægt að sjá einhver kennileiti? TMM 1992:2 41
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.