Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Side 43

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Side 43
Halldór og Gísli nefna nokkra höfunda í greinum sínum en vilji lesandi fá að vita hvaða höfundar og verk séu beinlínis dæmi um „afturhvarf til frásagnar", þá simr hann uppi með afar fámennan flokk. Nánar verð- ur vikið að því síðar. Vera kann að „andstæða hefðar og mód- ernisma“ sé að leysast upp, eins og Halldór nefnir (bls. 52). Ýmsir erlendir fræðimenn hafa talið samhæfingu módemisma og hefðbundins raunsæis vera megineinkenni póstmódemisma, en aðrir telja hann felast í fjölhyggju og stefnuleysi.6 íslensk sagna- list hefur verið í mikilli deiglu nú um sinn og greinilegt að menn sjá þar votta fyrir ólíkum þróunareinkennum og mismiklu vaxtarmagni. Matthías Viðar Sæmundsson sér gildi og innihald íslensku skáldsögunn- ar skreppa saman í flauelsfangelsi mark- aðslögmálanna7 en Gísli Sigurðsson talar um blómlega skáldsagnaritun er njóti þess að það sé „engin stefna“ lengur og engar forskriftir (72). Það er athyglisvert að þrátt fyrir alhæfíngar og að því er virðist mikla yfirsýn þessara manna, fetta þeir báðir fmg- ur út í tilhneigingar til að setja höfunda í hópa samkvæmt einkennum eða gildismati. Sjálfir komast þeir þó ekki hjá því að nefna nöfn máli sínu til stuðnings, frekar en aðrir sem vilja sjá útlínur í bókmenntasögunni. IV í þessu sambandi vil ég leiðrétta sérstaklega eitt atriði í erindi Gísla. Hann vísar í grein eftir mig þar sem hann segir mig nefna „nöfn Péturs Gunnarssonar, Einars Más Guðmundssonar og Einars Kárasonar, eins og þeir hafi allir skrifað mjög líkar bækur, bara af því að „strákar“ og „húmor“ koma fyrir í verkum þeirra“ (75). Þetta er rang- færsla á máli mínu; ég segi hvergi að þessir menn skrifi „mjög líkar bækur“, þótt ég telji að þeir séu bókmenntasögulega tengdir. Bókmenntasaga snýst að mínu viti ekki um að splæsa saman höfunda sem skrifa „líkar bækur“, heldur felst hún meðal annars í rökræðu um bókmenntaleg samkenni (og tekur hún þá oft til skáldverka sem um margt geta verið afar ólík). Lesendur Gísla gætu jafnframt haldið að hann sæki til mín „kenningu" sem í grein hans hljóðar sem svo „að Pétur Gunnarsson hafi lesið um Jón Odd og Jón Bjama árið 1974 og fengið hugmyndina að Punktinum sem sló í gegn árið 1976, tveimur árum síðar“ (76). Þessi undarlegu fræði hafa hvergi orðið til nema í höfði Gísla; þetta er „kenning“ sem hann virðist hafa heimasmíðað til þess að geta hafnað henni sjálfur með glæsibrag. í um- ræddri grein minni vík ég að því að kannski megi finna „eina af uppsprettum" bemsku- lýsinga áðurnefndra höfunda „í sögum Guðrúnar Helgadóttur um Jón Odd og Jón Bjama (og ef til vill fleiri bamabókum)“. Hvort sem það stensteða ekki, bendir margt til þess að umræddar bækur séu sprottnar af svipuðum rótum og að tiltekin kynslóð ís- lenskra lesenda skynji sterka samfellu á milli þeirra. Vitnisburður um slíka lestrar- reynslu er í sjálfum sér viss bókmennta- söguleg heimild.1' V En skyldi vera hægt að finna einhver sam- eiginleg einkenni leiðandi höfunda á þeirri tíð sem gjaman er kennd við það sem kemur „á eftir“ (póst-) einhverjum nútíma sem er þegar að baki? Eða erum við ef til vill svífandi í einhverju tómarúmi milli tvennra tíma? Er hægt að sjá einhver kennileiti? TMM 1992:2 41
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.