Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Síða 105

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Síða 105
en kaup karla haldist óbreytt þ.e. 300 kr. Krónu- tölur hér eru réttar en mikið vantar á að vit sé í frásögninni. Smjörlíkisgerðirnar voru ekki að- ilar að þessu samkomulagi og fólkið þar hélt sínu óbreyttu. Hvað aðra Iðjufélaga varðar voru þetta þeirra fyrstu samningar og það er áreiðan- lega rangt að kaup hafi lækkað. Hélst það í þó nokkur ár að smjörlíkisgerðimar greiddu hærra kaup en aðrar verksmiðjur. Lokaorð Vandséð er hvernig treysta megi öðrum köflum ritsins í ljósi þessa. „Þörfin knýr“ er fyrst og fremst lítt röðuð endursögn afmælisrita og fundargerða. Þó svo taldar séu upp í heimilda- lista nokkur þeirra fræðirita sem út hafa komið um verkalýðshreyfinguna og þróun hennar virðist höfundur þeim í meginatriðum ókunnur eða telja sér þau óviðkomandi. Á bls. 51 virðist þó svo sem höfundur sé að einhverju leiti ósam- mála fræðimönnum og nefnir hún í því sam- bandi Stefán F. Hjartarson. Alveg er þó á huldu um hvað ágreiningurinn á að snúast og fjarar þessi kafli út í markleysu líkt og svo margir aðrir. Bókin virðistekki hafa verið prófarkalesin og úir og grúir af ambögum, beygingarvillum og prentvillum. Á þeim 12 síðum sem um Iðju fjalla taldi ég 21 prentvillu. Virðist svo sem bókin sé einfaldlega skrifuð af fingrum fram án tilraunar til skipulagningar eða kerfisbundinna tilrauna til að leita svara. Allt er ritið flausturs- legaunnið(hvaðert.d. „S.Þ. Rv. 1948“ ítilvitn- anaskrá bls. 386?) og af lítilli virðingu fyrir lesendum. í bókinni er illa vitnað til heimilda og viðhorf til þeirra er ótrúlega ógagnrýnið. Þá sjaldan gagnrýni er hreyft byggir hún á innantómum sleggjudómum. Er vandséð að af þessu riti megi nokkurt gagn hafa og má raunar ganga lengra og halda því fram að bókin geti verið varasöm sem heimild eða leiðbeining. Ingólfur V. Gíslason Göldrótt örlagasaga Egill Egilsson. Spillvirkjar. Iðunn 1991. 188 bls. Það var einkennilega hljótt um síðustu skáld- sögu Egils Egilssonar, Spillvirkja, á liðnum vetri, nema hvað hún var ein af fimm bókum sem tilnefndar voru til Menningarverðlauna DV. Að vísu birtust um hana tveir blaðadómar, sem hvorugur gerði henni verðug skil, þó annar væri að vísu jákvæður. Ekki er mér grunlaust um að nafn sögunnar kunni að hafa fælt ein- hverja málvanda menn frá henni; að minnsta- kosti kom það illa við mig. Hinsvegar hef ég það eftir traustum heimildum að „spillvirkjar" hafi verið og sé kannski enn góð og gild norð- lenska, og þá verður vitaskuld að hafa það eins- og hvert annað hundsbit, þó óneitanlega sé orðmyndin ankannaleg og stangist á við ströng- ustu málfræðireglur. Hvað sem annars má um nafngiftina segja, þá fer hitt ekki milli mála, að hér er á ferðinni fágætlega hnitmiðað og magnað skáldverk sem með ótvíræðum stflgaldri leiðir lesandann um klungur þess örbirga og úrræðalausa umhverfis sem þorri Islendinga bjó við frammyfir síðustu aldamót. Omennsk harðneskja við menn og málleysingja átti sér rætur í vægðarlausum um- heimi valdníðslu og misréttis, sem uppvakti allt það versta í mannlegu eðli: sérgæsku, umburð- arleysi, tilfinningakulda, ástleysi og hrottaskap. Um þessar óbyggðir innri og ytri niðurlægingar ferðast lesandinn í fylgd höfundar sem af glöggu innsæi og umtalsverðri orðkynngi slær ýmist á strengi trega eða glettni, þannig að nöturlegt og nálega óbærilegt lífshlaup sögu- hetjunnar, Jóns Edilonssonar, verður með köfl- um hinn furðulegasti skemmtilestur. Þetta hárfína jafnvægi milli kankvísi og blóðugrar alvöru er meðal þess sem gerir Spillvirkja eftir- minnilega reynslu. Þau eru ekki ýkjamörg ís- lensku skáldverkin á síðustu árum sem gengið hafa jafnnærri mér tilfmningalega og þessi grá- glettna lífssaga manns, sem hafði næstum allt á móti sér þegar hann leit dagsins ljós: uppruna, umhverfi, uppvaxtarmöguleika og lífsafkomu. TMM 1992:2 103
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.