Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Page 76

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1992, Page 76
hann sýnist bera vott um ytri auðlegð, er í raun fátæktin einber, því að vanþekking er fátækt, hugsunarleysi er fátækt, fegurðar- leysi er fátækt. ( ... ) því að vanþekking er fátækt, hugsunarleysi erfá- tœkt, fegurðarleysi erfátœkt. Við iifum á breyttum tímum, en þó hefur ekkert breyst í raun. Hin ytri staða Ríkisút- varpsins hefur breyst með afnámi einkarétt- ar og tilkomu nýrra útvarpsstöðva og sjónvarpsstöðvar — en í raun er staða Rík- isútvarpsins hin sama og þörfin fyrir það hin sama og í öndverðu. Og það er einfald- lega vegna þess að hinir nýju ljósvakafjöl- miðlar hafa engu bætt við — nema til- gangsleysi. Þeir skipta ekki máli fyrir til- veru okkar, af því að þeir eiga sér hvorki skilgreint hlutverk né hugsjón. Þeir ætla sér ekkert sérstakt annað en að vera til og eltast við það sem þeir álíta vera smekk fjöldans. Það er einmitt í þessu atriði sem við finn- um skýran greinarmun á eðli ríkisútvarps og svokallaðra frjálsra fjölmiðia. Sá sem eltist í sífellu við smekk fjöldans fær engu áorkað, engu breytt. Hann mun aldrei gera nokkurt gagn, fremur en sá sem er alltaf að reyna að vera vinsæll. Hann er líkt og stjómmálamaður sem á þá hugsjón eina að láta kjósa sig. Hann er gagnslaus þegar best lætur, en oftast skaðlegur þegar til alvör- unnar kemur. Því er nefnilega svo farið, að sá sem ætlar að geðjast öllum, endar oftast á því að geðjast engum — sem betur fer — ætti kannski að bæta við. Og sá sem segir öðrum aðeins það sem þeir vilja heyra, hann hefur í raun ekkert að segja. Hinir svokölluðu frjálsu ljósvakafjöl- miðlar lifa samkvæmt því sem nefnt er „lögmál markaðarins" og er orðið ýmsum að nokkurs konar trúaratriði í líkingu við steintöflur þær er Móses bar niður af Sinaí- fjalli. Þetta felst í því að vera háður auglýs- ingatekjum, og til þess að afla þeirra þarf að sýna fram á vinsældir meðal notenda, eins og allir vita. Einkenni slíkra stöðva er lítt vönduð dagskrárgerð með ódýrri af- þreyingu. Það þarf auðvitað ekki að tákna að öll dagskráin sé því marki brennd. Innan um geta verið þættir sem unnireru af nokkr- um metnaði. En afþreyingin er samt meg- ineinkenni. Hugmyndin um ríkisútvarp eða opinber- an ljósvakafjölmiðil er þveröfug. Hún byggist á þeirri skoðun að nauðsyn sé að gefa almenningi kost á vandaðri dagskrá til menningarauka og eflingar þroska. Og jafnframt að slíka dagskrárgerð þurfi að styrkja af almannafé og/eða með fjárfram- lögum til þess beinlínis að gera stöðvamar óháðar eða sem minnst háðar auglýsinga- tekjum. Slíkri hugmynd fylgir með öðrum orðum einnig vantrú á að auglýsingastöðv- ar séu færar um að gegna menningarhlut- verki. í 3. grein útvarpslaga frá 1971 er menn- ingarhlutverk Ríkisútvarpsins skilgreint ljóslega. Þar segir: „Ríkisútvarpið skal stuðla að almennri menningarþróun þjóðar- innar og efla íslenska tungu.“ Svo er sagt nánar hvemig þetta skuli gert: með því að flytja efni á sviði lista, bókmennta, vísinda og trúarbragða, efla alþýðumenntun, halda uppi rökræðum um almenn málefni með þeim hætti að menn geti gert sér grein fyrir mismunandi skoðunum, flytja fréttir og fréttaskýringar, hafa í heiðri lýðræðislegar grundvallarreglur og virða tjáningarfrelsi. 74 TMM 1992:2 j
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.