Són - 01.01.2005, Qupperneq 14

Són - 01.01.2005, Qupperneq 14
YELENA SESSELJA HELGADÓTTIR14 (4) Smærri skáldahættir 16 Fyrri vísan: JS 2 fol., bls. 165, fyrri hluti 16. aldar, líklega 1520–1522 eða 1544/ 1547, víða eignuð Böðvari presti eða Sigurði blinda sem ávarp til Jóns. Handritið er frá 1760, eftir frumriti frá því um 1700. Seinni vísan: Lbs. 42 fol., bls. 73; AM 254 og 255 fol. o.fl. Vísan er frá fyrri hluta 16. aldar (eignuð Jóni og látin vera svar hans) en handritin eru frá 17. öld. Nánar um þessar vísur sjá: Yelena Yershova (2003:189–190, 202–203). 17 Gagaraljóð er venjulega ekki talið með grunnháttum rímna en er þó einn af mikil- vægustu rímnaháttunum, sbr. t.d.: Vésteinn Ólason (1976). Gagaraljóð óbreytt birtist tiltölulega snemma í rímum, eða um 1500–1525 (sjá: Kristján Eiríksson 2002), en í lausavísum ekki fyrr en í seinni heimildum (og þótt vísur séu þar tald- ar frá byrjun 15. aldar er erfitt að sanna slíkt, sbr.: Jón Þorkelsson (1888:16, 1. nmgr., og 193)). Stefjahrun (óbreytt) kemur stundum fyrir í elstu rímum innan um ferskeytt, til dæmis í Sörlarímum (trúlega 14. öld) og virðist þar ekki aðgreint frá ferskeyttum hætti, sjá: Kristján Eiríksson (2002). Margt snýst mjög fort, minnst tón, herra Jón, er lukkan ókyrr um frón, herra Jón, vultu kóngar varð hált, viss sjón, herra Jón; skiljist svo mitt skýrt tal, skal bón, herra Jón! Latína er list mæt, lögsnar Böðvar, í henni ég kann ekki par, Böðvar; þætti mér þó rétt þitt svar, Böðvar, ef míns væri móðurlands málfar, Böðvar.16 Á meðan flestir miðaldahættir eru smám saman að hverfa (þótt þeir fari aldrei með öllu og eigi eftir að blómstra, til dæmis á tímabili rómantíkurinnar) koma rímnahættir inn í lausavísur – og fara bratt af stað. Strax á 14. öld verður vart við fyrstu lausavísu undir eins konar rímnahætti, það er vísan fræga þar sem Gyrðir biskup kastaði fram fyrri parti en Eysteinn munkur botnaði. Hún hefur oft verið greind sem ferskeytla en virðist vera blendingsháttur: það vantar að minnsta kosti eitt atkvæði (ef ekki heilan braglið) í síðlínur til að hún gæti talist ferskeytla. Raunar minna síðlínur miklu meira á úrkast með forlið. Talsvert er um slíka blendingshætti, einkum framan af um- ræddu tímabili. Hér fylgir annað dæmi þar sem fyrri helmingurinn stendur nær stefjahruni en hinn síðari gagaraljóði.17
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168

x

Són

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Són
https://timarit.is/publication/1139

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.