Són - 01.01.2005, Side 64

Són - 01.01.2005, Side 64
RAGNAR INGI AÐALSTEINSSON64 En ef samhljóð eru ljóðstafir, verða þau að vera öll hin sömu í hverjum tveimur braglínum, t.d. nú er horfið Norðurland nú á ég hvergi heima, og þar að auki eru, bæði að fornu og nýju, sk, sp, st talin einn ljóðstafur hvert um sig og mega ekki vera í ljóðstafasambandi hvert við annað né við s á undan öðrum hljóðum, nema st nú stundum við sn og sl […], sem eru þó líka ýmist í sambandi við sjálf sig aðeins eða önnur s, einkum að fornu. Hvergi kemur fram hjá Jakobi að hann telji að sl, sm og sn séu sérstakir ljóðstafir. Hins vegar ræðir hann þarna um það þegar stuðlað er saman st annars vegar og sl eða sn hins vegar. Það sem Jakob ræðir hér er það sem Þorsteinn G. Indriðason kallar að stuðla við sníkjuhljóð í samnefndri grein sem vitnað var til hér að framan (sbr. skilgreiningu í inngangi). Að meginefni er sú grein um hvenær og hvers vegna reglan sem áður var bundin við sk, sp og st færðist yfir á sl, sm og sn. Þorsteinn leiðir rök að því að þessa yfirfærslu megi rekja til sníkjuhljóðs sem hafi valdið hljóðbreytingu sem fólst í [t]-innskoti milli s og l, n annars vegar og [p]-innskoti milli s og m hins vegar. Þessi breyting hafði áhrif á þá jafngildisflokka sem höfðu verið í gildi fram að því.18 Sigurður Kristófer Pétursson notar fyrstur heitið gnýstuðlar. Hann telur að þeir séu sex: „Gnýstuðlarnir voru þrír í fornu máli en sex eru þeir nú orðnir. Allir byrja þeir á stafnum “s”. Þeir eru: sk, sl, sm, sn, sp, st.“19 Ekki verður annað skilið á Sigurði en að hann telji ótækt að nota þessi stafasambönd saman í stuðlun, þ.e. hann virðist líta á s- stuðlun sem brot á bragreglum. Sigurður ræðir einnig um stuðlun við sníkjuhljóð. Hann sýnir tvö dæmi, bæði eftir Matthías Jochumsson, um það sem hann kallar skotstuðlað, sem hann segir standa nær stuðlahrapi (stuðlahrap táknar væntanlega að stuðlun sé röng). Dæm- in eru:20 Stórt hæfir slægum og 18 Þorsteinn G. Indriðason (1990:8–9). 19 Sigurður Kristófer Pétursson (1996:358). 20 Sigurður Kristófer Pétursson (1996:358), feitletrun mín, RIA.
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168

x

Són

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Són
https://timarit.is/publication/1139

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.