Són - 01.01.2005, Side 71

LJÓÐSTAFURINN S Í ÍSLENSKUM KVEÐSKAP 71
friðr gekk sundr i slíþri
suðr vík dÄnum kuðri.
(Sighvatr Þórðarson: Víkingarvísur 55–6)
Naði siklingr siðan
sniallr ok danmÄrk allri.
(Arnór Þórðarson jarlaskáld: Magnúsdrápa 71–2)
fÄgr ruþuz sverð e˜ sigri
sniallr bragningr hlÃt fagna.
(Einar Skúlason: Sigurðardrápa 57–8)
siðan let ek seglum hloðu
snarfengr konungr yðrir drengir.
(Sturla Þórðarson: Hrynhenda 65–6)
rak þau burt af sæmdar sæte
snaud ok naukt j pisl ok dauda.
(Eysteinn Ásgrímsson: Lilja 194–5)
Sá síðasti til að nota s-stuðlun af þeim sem skoðaðir voru frá þess-
um tíma er í raun Eysteinn Ásgrímsson þó svo að eitt dæmi hafi
fundist hjá Halli Ögmundssyni. Eftir það finnst þessi stuðlun ekki
fyrr en hjá Eggerti Ólafssyni um það bil 250 árum seinna. Um eitt
hundrað árum eftir dauða Eggerts tekur Steingrímur Thorsteinsson
þessa stuðlun upp aftur og eftir það finnst hún aðeins hjá tveimur
skáldum, þrjú dæmi hjá Matthíasi Jochumssyni og önnur þrjú hjá
Steini Steinarr.
Eins og sjá má á töflu 1 er ljóst að s-stuðlun hverfur að mestu eða öllu
úr kveðskapnum á tímabili sem gæti náð frá um það bil 1400 að 1500
til 1550 en er tekin upp aftur löngu seinna af einstaka skáldum en nær
ekki neinni varanlegri fótfestu (sjá einnig súlurit í töflu 2). Hér á eftir
verður reynt að varpa ljósi á hvað það er sem veldur þessari þróun.
Eins og fyrr kom fram hefur Þorsteinn G. Indriðason sett fram þá
kenningu að sníkjuhljóð sem fram kom milli s og l annars vegar og s
og n hins vegar á 13. eða 14. öld hafi orðið til þess að þessi hljóð tóku
að stuðla við st.24 Þessi skýring er að mörgu leyti fremur líkleg og
rannsókn mín styður hana. Ýmsir fræðimenn hafa áður fjallað um
24 Þorsteinn G. Indriðason (1990).