Skírnir - 01.09.1995, Blaðsíða 59

SKÍRNIR
JEG ER 479 DÖGUM ÝNGRI EN NILLI
329
Haustið var ekki síður erilsamt en vorið og sumarið. Leitir
fylgdu í kjölfarið á heyskapnum með smalamennsku svo dögum
skipti. Síðan tók slátrun við og vinnsla úr afurðunum sem teygði
sig oft fram í lok nóvembermánaðar. Að auki þurfti að sinna vall-
arvinnunni: „I gjær var borið á völl frá kl. 9.15 fm til kl. 3.40
em.“50 Viðhald garða og húsa var einnig árviss viðburður: „Jeg
gerði við hurðir og bjó til snjójötu í lambhúsinu."51 A haustin
hófust róðrar og ýmsir aðdrættir til heimilisins, auk þess sem við
tók hefðbundið vafstur í kringum ærnar, en þær voru yfirleitt
komnar á gjöf um þetta leyti. Síðasti mánuður ársins beindist að
mestu að innivinnunni og bar þar hæst vinnsla ullarinnar: „Guð-
björg og babbi eru niðri Halldór kallin les í Þjóðviljanum, kæa er
að leita lúsa jeg er að skrifa gunna að prjóna leifi að rífa firir Hall-
dór kallinn kl er 6.4 em.“52 Jóladagarnir voru þeir einu sem fólk
lét eftir sér að taka það rólega og borða, lesa, spila og sofa að vild.
I þessari upptalningu er sleppt mörgum þýðingarmiklum
störfum enda nær ógerningur að gera grein fyrir „venjulegu" ári í
stuttu máli þannig að erill hversdagsins hjá manni eins og Hall-
dóri komist til skila. En eftir stendur mynd af bændasamfélaginu
á seinni hluta nítjándu aldar sem á ekkert skylt við kyrralíf. Þau
störf sem fólk sinnti í fámennum byggðarlögum eins og við
Steingrímsfjörð komu til af nauðsyn.
Sjálfsþurftarbúskapur
Onnur lífseig hugmynd um nítjándu öldina endurspeglast í hug-
takinu sjálfsþurftarbúskapur sem sagnfræðingar nota gjarnan til
að lýsa þessu tímabili. Flestir þeirra hafa þó látið sér í léttu rúmi
liggja hvernig hugtakið hefur verið skilgreint og beita því fremur
frjálslega. Slíkt sinnuleysi gagnvart hugtökum er því miður al-
gengt meðal sagnfræðinga, íslenskra sem erlendra, en það leiðir til
þess að hugtökin nýtast ekki sem skyldi við greiningu fyrirbæra í
samfélaginu. Með tímanum brenglast merking þeirra eða þynnist
50 Lbs 1857 8vo - 12. nóvember 1890.
51 Lbs 1858 8vo - 16. nóvember 1892.
52 Lbs 1857 8vo - 16. desember 1889.