Skírnir - 01.09.1995, Page 179
SKÍRNIR
NIÐJAR ÓÐINS, HETJUR OG SKÁLD
449
Ekki verður sagt að Majkov takist að búa til lífræna heild úr
áhuga sínum og hrifningu. Efni goðakvæða Eddu færast ekki nær
rússneskum söguljóðum (bylíny) þótt hann noti bragarhátt þeirra
í „Baldri" (tíu atkvæða ljóðlínur án ríms). Hann skýtur stundum
inn í kvæðin „föstum liðum“ úr bylínum og öðrum þjóðlegum
kveðskap. Til dæmis gerir hann Guðrúnu Gjúkadóttur hálft í
hvoru að rússneskri grátkonu yfir líki Sigurðar í „Brynhildi" og
þegar Frigg lætur alla skepnu sverja að gjöra Baldri ekki mein, er
formúlan þessi:
Eigi skal Baldur særa, hvorki í hjartastað,
né beinið blátt, né augun björt,
né lifandi, hvítan líkama hans.
Slíkir tilburðir verða eins og óþarfa skraut sem fest er utan á efnið
fremur en að brú sé lögð milli Eddukvæða og rússneskrar hefðar.
Ekki bætir úr skák, að Majkov smíðar sér langa formála að efn-
iskjarnanum, sem - ásamt mikilli mælgi og útskýringaáráttu -
drepa dramatískri einbeitingu á dreif, og er þetta að sjálfsögðu
mjög á skjön við knappan stíl Eddukvæða. Uppgjörið milli þeirra
Guðrúnar og Brynhildar yfir Sigurði dauðum hefst ekki fyrr en
fimm „drottningar" og ekkjur hafa þusað margt yfir Guðrúnu.
Tvær þeirra, Hervör (Gervarda) og Úrlúnda, eru í ætt við þær
ekkjur sem segja „sinn oftrega" í Guðrúnarkviðu hinni fyrstu.
Þær hafa gengið í gegnum herfilegar raunir - önnur þurft að bera
nýjum eiginmanni vín úr hauskúpum fyrri manns síns og bræðra.
En þær eru um leið gerðar að boðberum kvenlegrar aðlögunar-
gáfu og hentistefnu: Lát huggast, Guðrún, segja þær, alltaf má fá
nýjan karl, „hver og einn verður þér kær á sinn hátt“.
Þetta sem nú var rakið ber vitni um sterka áráttu Majkovs til
að rjúfa stöðugt þann hugblæ sem leikur um Ragnarök og
grimmar hetjuraunir og færa persónur kvæðanna niður á hvunn-
dagslegt svið. Verða úr þessu undarleg stílbrot. Baldur hrekkur
upp af draumi sínum „allur í svitakófi", segir Nanna kona hans
þegar hún hleypur í írafári til guðanna þar sem þeir sitja „að
morgunverði" og verður þeim svo bylt við að þeir missa yfir sig
mjöð úr bikurum. Guðrún ávítar Brynhildi fyrir að hafa öfundað