Jón á Bægisá - 01.04.1997, Page 15

„Kalda stríðið"
Sama viðleitni býr afar líklega að baki röskunar hennar á byggingu
frásagnarinnar, þar sem hún fellir út lýsingu á þeim ættboga sem
Laura gerir tilkall til. Laura rekur ættir móður sinnar til presta og
preláta og þaðan aftur til Gunnars Hámundarsonar. Hún bætir við í
Confessions:
Gunnar’s great-grandfather, Baugur Raudson, was one of the Land-
namsmonnum - the first band of nobles who took possession of the
country and established the old Norse Republic. His great grand-
father was Kjarvalur (Ceabhall), a colourful chieftain, who, in the
good old Irish fashion, dubbed himself king of Ossory in Munster.
He died there in 888. (50)
í þýðingu sinni lætur Margrét ekki koma skýrt fram að Laura geri til-
kall til Gunnars sem ættföður síns. En skýringuna hér að ofan þýðir
hún:
Langafi Gunnars var Gunnar Rauðsson. Hann var landnámsmaður í
hópi þeirra höfðingja sem fyrstir námu land og stofnuðu þjóðveldið
til forna. Forfeður hans voru glæstir foringjar. (57)
Villan sem slæðst hefur í ógáti í nafn langafa Gunnars er ekki helsti
vandinn, heldur sú riðlun á byggingu verksins sem verður þegar ætt-
artal Baugs fellur út.17 Heimildirnar fyrir ættgarðinum eru e.t.v. vafa-
samar, en varla meiri uppspuni en margt annað í íslenskum fornsög-
um og ættartölum, enda lítil þörf á aðvörun formálans um frjálslega
meðferð Lauru á ættfræði ef verstu hnökrarnir eru reyttir úr.
Frásögn Lauru er allt eins „bókmenntalegs eðlis“, eins og segir í
formálanum, og bygging verksins miðast á veigamikinn hátt við að
írskt eðalblóð fái að renna um æðar hennar. Á fínlegan, markvissan,
en um leið kaldhæðinn hátt kallast írskur ættboginn á við veiga-
mesta áfall hennar í þjóðernis- og ástamálum. Eini maðurinn sem
hún elskaði af skáldlegum ástríðum var, eins og segir í Játningum,
„óttalega snobbaður. Hann skammaðist sín fýrir þjóðerni mitt,
skammaðist sín fyrir heimili mitt og skammaðist sín fyrir starf mitt“
(408). Þegar Laura var ófús til að hafna fjölskyldu sinni og vinum
hvarf hann á braut og sendi henni uppsagnarbréf. Áhersla hennar á
að rekja ættir sínar til kirkjuhöfðingja og aftur til sjálfskipaðs írsks
17 Samkvæmt Njálssögu var Gunnar Baugsson afi Gunnars og langafi hans því
Baugur, eins og Laura greinir frá. Neðanmálsgrein í Landnámabók skýrir nán-
ar: „Baugr var son Rauðs Kjallakssonar, Kjarvalssonar írakonungs b[ætt) v[ið]
H[auksbók og) Sk[arðsárbók]; þessi viðbót getur verið úr ættartöluriti, en
hvorki Rauður né Kjallakur eru annars nefndir í heimildum. Ættartalan er vís-
ast tilbúningur; Cerbhall í Ossory átti að vísu son sem hét Cellach (d. 905), en
tímans vegna kemur ekki til mála að hann hafi verið afi Baugs”. Sjá íslend-
ingabók - Landnámabók, síðari hluti, ritstjóri Jakob Benediktsson (Reykjavík:
Hið íslenska fornritafélag, 1968) 352.
fáw á .ífiœývbá - HVAT? TALA THU ISLENZKU? 13