Jón á Bægisá - 01.10.2009, Page 57

Hvenu kdtar eru Vindsórkonur?
vera fórnarlamb í sadómasókisma og gefur lítið fyrir aðrar túlkanir annarra
fræðimanna á Falstaff. Hann nefnir í því sambandi skrif nokkurra fem-
ínista, sem hafa haldið því fram að Shakespeare hafi óttast það að eldast
og missa kyngetuna og því verið að refsa sjálfum sér fyrir með því að draga
upp þessa niðurlægjandi mynd af Falstaff. Bloom heldur því fram að sá
hetju-þrjótur Falstaff sem kynntur sé til leiks í Vindsórkonunum kdtu sé
aðeins nafnlaus grímuklæddur svindlari í samanburði við hinn mikla Sir
John Falstaff úr Hinriki fjórða. Það eina góða við leikinn sé að hann sýni
okkur hversu góðir fyrstu gamanleikir hans eru, The Comedy ofErrors og
Taming ofthe Shrew, í samanburði við þá gerviorku sem leysist úr læðingi
þegar þessi plat-Falstaff er niðurlægður.1 2
Það má vel vera rétt hjá Bloom að bókmenntalegt gildi leiksins sé ekki
upp á marga fiska, en sem farsi stendur leikurinn að mínu mati fyllilega
fyrir sínu. En það þarf kannski sérstaka kímnigáfu til að njóta hans til
fulls. Leiktextinn er meira og minna í óbundnu máli og byggir mikið á
samtölum og orðaleikjum. Einræður eru fáar og líkjast helst uppistandi
þegar þær koma fyrir- eins og frægar kokkálsræður Franks Fords eru gott
dæmi um (II.2. og III.2). Þá er texti og orðaforði Falstaffs einstaklega fynd-
inn og jafnvel grátbroslegur á köflum, ekki síst þegar hann lýsir óförum
sínum á heimili Fordhjónanna.
Hvað sem mönnum kann að finnast um leikritið eru vinsældir þess
engu að síður staðreynd og þær má ekki aðeins rekja til persónu Falstaffs,
þótt hann sé með fyndnari manngerðum sem Shakespeare skapaði. Vin-
sældirnar má ekki síður rekja til alþekktra steíja leiksins sem eiga við á öll-
um tímum. Þannig eru Vindsórkonurnar kátu dæmigerður misskilnings-
farsi sem byggir á sígildum steíjum um hjónaband og ástir, afbrýðisemi og
hefnd. Uppbygging verksins og framvinda minna um margt á sjónvarps-
sápur nútímans, þar sem uppskriftin er skrítnar persónur og smáborgara-
legt líf, sem lýst er með galsa, hæðni og hæfilegum skammti af dónaskap
og kynferðislegri tvíræðni.
Það væri því forvitnilegt að kanna ástæður þess að leikritið hafi ekki
enn ratað á svið hér á landi með atvinnuleikurum. Aðalhlutverk leiksins
bjóða góðum leikurum upp á mikil tilþrif í leik, og þeir leikarar eru sann-
arlega fyrir hendi í íslensku leikhúsi árið 2008. Vindsórkonurnar kátu verða
að teljast með leikvænni gamanleikjum Shakespeares bæði hvað innihald
og málfar varðar. Efni leiksins um ástir, afbrýði, hefnd og sættir eiga við á
1 Sjá Harold Bloom: Shakespeare. The Invention ofThe Human. London: Fourth Estate
Limited. 1998. S. 315-318.
2 Eða „comic aria“ eins og G.R. Hibbard kallar það í „Introduction" s. 34 í Merry Wives
ofWindsor.
— AF OG FRA, EG KANN EKKI NOKKURT ERLENT TUNGUMAL 55