Saga - 2012, Blaðsíða 75

ekkjum og öðrum ógiftum konum, sem stóðu einar fyrir búi eða
„áttu með sig sjálfar“ (þ.e. voru ekki vinnukonur og greiddu skatt),
kosningarétt í sveitarstjórnarmálum. Flest önnur lönd veittu konum
þennan rétt seinna en Íslendingar. Lesendur gátu dregið þá ályktun
að hér á landi hefðu konur meiri réttindi í sveitarstjórnarmálum en
víðast hvar annars staðar. Þetta vakti athygli þeirra sem stóðu fyrir
stofnun félaga og myndun alþjóðasamtaka á síðustu áratugum 19.
aldar, bæði austan hafs og vestan.
Alþjóðlegum áhrifum kvennabaráttunnar á hina íslensku á árun-
um 1878–1913 hafa hér verið gerð skil. Nýtt félag varð til fyrir tilstilli
alþjóðasamtaka og baráttan tók miklum breytingum. Bríet Bjarn -
héðinsdóttir kynnti alþjóðlegu hreyfinguna og baráttumál hennar
fyrir löndum sínum og varð helsti talsmaður hérlendur fyrir kosn-
ingarétti kvenna. En íslenskar konur voru ekki aðeins þiggjendur á
alþjóðavettvangi. Löggjöfin um kosningarétt ekkna og annarra
ógiftra kvenna til sveitarstjórna árið 1882 vakti mikla athygli erlend-
is og varð sennilega til þess að baráttufólk fyrir réttindum kvenna
beindi sjónum sínum hingað. Þjóðerni Íslendinga var viðurkennt á
þessum alþjóðavettvangi og sjálfstæði þess virt þótt landið væri
undir Danakonungi. Þjóðernistákn voru gripin á lofti í hinni alþjóð -
legu baráttu og notuð til þess að sýna samstöðu allra kvenna þvert á
þjóðerni. Íslenski skautbúningurinn lék þar nokkurt hlutverk.
Barátta alþjóðasamtaka kosningaréttarfélaga og aðildarfélaga
þeirra skilaði miklum árangri og kosningaréttur kvenna breiddist út
um heimsbyggðina. Starfsemi samtakanna lá að mestu leyti niðri á
styrjaldarárunum og var ekki blásið aftur til þings fyrr en árið 1920
í Genf. Þar var árangur baráttunnar mjög sýnilegur: Níu þingkonur
frá jafnmörgum löndum sátu þingið. Krafan um kosningarétt vék
eðlilega fyrir öðrum baráttumálum. Í samræmi við þetta breyttu
samtökin um nafn árið 1926 og hafa síðan heitið International
Women’s Alliance. Sum baráttumál hafa verið á dagskrá frá árdög-
um samtakanna, svo sem mansal og vændi. Kvenréttindafélag
Íslands á enn aðild að IWSA. Sömuleiðis hefur félagið átt aðild að
sambandi norrænna kvenréttindafélaga frá stofnun þess árið 1914.
Greining á áhrifum alþjóðabaráttunnar á íslensku kvennabaráttuna
eftir síðari heimsstyrjöld bíður hins vegar seinni tíma.
„mér fannst eg finna sjálfa mig …“ 75
Saga vor 2012_Saga haust 2004 - NOTA 10.5.2012 12:39 Page 75