Tímarit Máls og menningar - 01.10.2016, Síða 121

H u g v e k j a
TMM 2016 · 3 121
þetta mikla skref þarfnast nokkurs und-
irbúnings, nauðsynlegt er að sannfæra
þá sem hafa kannske ekki mikla og
frumlega hugsun sjálfir en ná eyrum
almennings, svo sem blaðamenn,
útvarpsmenn, sjónvarpsmenn, rithöf-
unda, skopteiknara og aðra af því tagi,
þá sem Hayek kallaði „fornsala hug-
myndanna“.
Í kjölfar þess fara hér og þar að birt-
ast greinar sem nefnast „Það er ekkert
til sem heitir ókeypis andrúmsloft“,
„Lífshættuleg mengun: eina lausnin
einkavæðing“, „Miljarðar tapast fyrir
hvern mánuð sem dregst að einkavæða
andrúmsloftið“, „Ætla menn að bjóða
heim mengunarslysi?“, „Ekkert hreint
loft án ábyrgs eiganda“, „Einkavætt loft
er alltaf blátt“, og margt, margt annað af
því tagi. Einstaka menn fara að mót-
mæla, en þeir eru strax kveðnir niður,
enda taka fáir lengur mark á illa dul-
búnum dalakofa-marxistum. Um leið og
búið er að koma því inn hjá almenningi
að einkavæðing loftsins sé nú orðin
óhjákvæmileg, verður hafist handa.
Þar sem samkeppni er nauðsynleg á
öllum sviðum, annars verða aldrei nein-
ar framfarir, eru nú stofnuð tvö fyrir-
tæki, „Loftur“ og „Kári“, og lögð drög
að því að afhenda þeim andrúmsloftið
yfir Íslandi og hafinu innan landhelgi
og öll þess gögn og gæði til fullrar eign-
ar, og skyldi það gilda í níutíu og níu ár.
Það fylgir og einkavæðingunni að gegn
því að fá afnotagjöldin skuli fyrirtækin
sjá til þess að loftið sé hreint. En nú
kemur skyndilega óvænt babb í bátinn,
Icelandair setur fram kröfur og heldur
því fram að samkvæmt hlutarins eðli
eigi það þegar allt andrúmsloftið, og því
sé verið að ganga gegn rétti þess. Það
verður mikil togstreita og hnútur fljúga
á víxl, en málið er leyst bak við tjöldin
með því að Icelandair fær hlutabréf í
báðum fyrirtækjunum. Virði þeirra er
ekki gefið upp, enda eignarhald fyrir-
tækjanna óljóst, einungis er vitað að á
bak við þau eru fjársterkir aðilar í
útlöndum sem eiga þau gegnum fyrir-
tæki á Jómfrúreyjum og í Panama.
Eftir þessar sættir verður farið að
leysa hin hagnýtu vandamál einkavæð-
ingarinnar. Bæði fyrirtækin fela hreins-
un loftsins undirverktaka, alþjóðafyrir-
tækinu „Cleanair“, sem er eign sjóðs á
Krókódílaeyju og hefur sínar aðalskrif-
stofur í pósthólfi í Buenos Aires, skal
það eitt ábyrgt fyrir gæðum loftsins og
taka við kvörtunum vegna þeirra. Um
hreinsunina munu sjá farandverkamenn
frá Bangladess, en þeir eru rétt ókomnir.
Síðan er farið að huga að innheimtu, og
er lausnin sú að skömmu eftir fæðingu
nýs einstaklings skulu foreldrarnir
ákveða hvaða boði fyrirtækjanna Lofts
og Kára þau ætla að taka – því sam-
keppninnar vegna eru boðin margvísleg,
það eru sértilboð þvers og kruss með
alls kyns afsláttum – og síðan er fest
gúmmíbelti utanum brjóstkassa hvít-
voðungsins með mæli sem sýnir
nákvæmlega súrefnisnotkun hans (ekki
er nauðsynlegt að lesa á mælinn, hann
sendir upplýsingarnar beint). Beltið er
sett utan um barnið við hátíðlega athöfn
með kökum og súkkulaði, því um leið
fær það nafn, öll fjölskyldan kemur
saman og fulltrúi fyrirtækisins flytur
stutt ávarp og óskar öllum til hamingju.
Síðan fara foreldrarnir að greiða afnota-
gjald af loftinu með reglulegu millibili.
Það er vissulega ekkert til sem heitir
ókeypis andrúmsloft, en fyrir suma sem
hafa ekki spjarað sig vel í samkeppninni
vegur afnotagjaldið þungt í heimilis-
bókhaldinu. Því fara menn fljótlega að
velta fyrir sér alls kyns aðferðum við að
spara sína eigin súrefnisnotkun svo og
fjölskyldunnar allrar. Mæður kalla
hastar lega á börnin: „Veriði ekki með
þessi ærsli sýknt og heilagt, krakkar, við