Blik - 01.04.1960, Síða 31
B L I K
29
Séra Brynjólfur tók það ráð,
að leggja á sjálfan sig mun
meira starf til bóta á þessu á-
standi en áður hafði verið og
nokkur prestur í landinu gerði,
svo að vitað væri. Hann afréð
að húsvitja og rannsaka kunn-
áttu og lestrariðkun barnanna
ekki sjaldnar en þrisvar á ári.
Árangur þessa mikla starfs
prestsins kom brátt í ljós, þó
að hægt gengi og við raman
reip væri að draga. Skýrslan
sýnir, að um 1862 er tæpur
þriðjungur Eyjaskeggja ekki
full-læs innan 15 ára aldurs.
Síðan fer þessi hundraðstala
alltaf smá-lækkandi og er kom-
in niður í 11,9%, árið, sem
séra Brynjólfur deyr. Fyrir lát-
laust starf hans og vakandi
ötulleik vannst þetta á. Mjög
bráðlega varð prestur var
batnandi árangurs af hinu
mikla starfi sínu, hinum þrem
húsvitjunum. 1 gleði sinni yfir
árangrinum skrifar hann pró-
fasti, séra Áma Jónssyni 1
Odda, bréf dagsett 3. júlí 1866
og segir honum frá þessu
starfi og árangri þess. Pró-
fastur svarar presti 31. ágúst
Um sumarið. Þar segir hann:
,,....ég get ekki annað, en
í alla staði verið ánægður með
þá aðferð, sem þér í áminnztu
bréfi segizt hafa brúkað við
barnauppfræðingu og er yður
samdóma í því, að fleiri hús-
vitjanir mundu ekki betur ná
tilgangi sínum, eins og ég ekki
heldur hefi heyrt þess getið, að
nú nokkurs staðar hér á landi
sé tíðkanlegt að húsvitja þris-
var á ári á hverjum bæ“.
Hannes Jónsson, hafnsögu-
maður, sem var fæddur 1852,
glöggur og sannorður, hefur
sagt frá því, hvernig bama-
fræðslan var í æsku hans. Kem-
ur sú frásögn vel heim við það,
sem hér hefur áður verið sagt
um alla tilhögun barnafræðsl •
unnar. Hannes segir, að heim-
ilin hafi sjálf orðið að sjá böm-
unum fyrir nauðsynl. fræðslu,
ef þau áttu að verða læs og
skrifandi. Reikningskunnátta,
segir Hannes, þekktist tæpast
hjá öðrum en þeim, sem æðri
monntunar höfðu notið. Var
margt manna um þetta leyti í
Eyjum, segir Hannes, hvorki
læst né skrifandi. Margrét,
móðir Hannesar, kenndi hon-
um lestur. Hún var fljúgandi
læs bæði á gotneskt og latneskt
letur, en ekki hafði hún lært
að skrifa. Hjá Margréti var þá
gömul kona, sem hét Guðný
Þorkelsdóttir, og var hún ætt-
uð austan af Síðu. Hún kunni
eitthvað að draga til stafs og
kenndi Hannesi það. Þetta var
öll sú kennsla, sem hann naut
í æsku sinni. Guðsorðabækur
vom til á flestum heimilum,
og varla nokkurt heimili svo
snautt bóka, að ekki væri þar