Blik - 01.04.1960, Page 43
B L I K
41
anaferðum hafa nákvæmt eftirlit
með, að slíkt sé gjört.
4. gr.
Komist prestur að raun um, að
unglingar á einhverju heimili njóti
ekki fullnægjandi uppfræðingar í
þessu tilliti, annaðhvort fyrir hirðu-
leysi eða mótþróa húsbænda, ber
honum í sameiningu við hrepps-
nefndina eða bæjarstjórnina að gera
ráðstafanir til, að þeim verði um
svo langan tíma, sem með þarf,
komið fyrir á öðru heimili í sókn-
inni eða fyrir utan hana, þar sem
þeir geta fengið hina nauðsynlegu
tilsögn. Kostnaðinn, sem af þessu
leiðir, eru foreldrar eða fósturfor-
eldrar skyldir til að greiða, en borga
má hann fyrirfram úr sveitarsjóði
og getur hreppsnefndin heimt hann
endurgoldinn af þeim, er uppfóst-
ursskyldan hvílir á. Kostnað þenn-
an má taka lögtaki.
Fyrir börn, sem eru á sveit, skal
borga kostnaðinn úr sveitarsjóði.
Eftir þessu eiga allir hlutaðeig-
endur að hegða sér.
Eins og orðalag þessara laga
ber með sér, eru þau æði ströng
og setja prestana í aukinn
vanda. Fullnægðu nú ekki heim-
ilin kröfum laganna um fræðslu
barnanna, eins og mörg þeirra
höfðu jafnan vanrækt, varð
presturinn að taka í taumana án
allrar linkindar. Afleiðingarnar
gátu orðið þær, að hann yrði að
segja sumum sóknarbörnum
sínum „stríð á hendur“ vegna
vanrækslu á heimiliskennslunni.
Það var því ekkert undarlegt,
þó að prestar víða um land
beittu áhrifaaðstöðu sinni í
hreppum og bæjum eða kaup-
túnum til þess að stofnaðir yrðu
barnaskólar og leysa með þeim
heimilin af hólmi um fræðslu
barnanna.
Og þannig var það í Vest-
mannaeyjum. Séra Brynjólfur
hafði skipað sæti í sýslunefnd
Vestmannaeyja, frá því hún var
kosin fyrsta sinni eða frá 1872.
Hann naut mikils trausts Eyja-
búa þar og svo samstarf smanna
sinna. Hann hafði þar einnig
nokkra sérstöðu, eftir að Dan-
inn M. M. Aagaard varð sýslu-
maður í Eyjum (1872) og for-
maður sýslunefndar lögum sam-
kvæmt. Séra Brynjólfur var þá
sá sýslunefndarmaðurinn, sem
hafði mest til brunns að bera
um menntun alla á innlenda
vísu, enda fól oft sýslumaður og
sýslunefnd honum að hafa orð
í bréfum fyrir nefndinni út á við
varðandi ýmis málefni, sem á
dagskrá voru hverju sinni.
Hins vegar er rétt að taka það
fram, að Aagaard sýslumaður
öðlaðist furðu gott vald á ís-
lenzku máli, þegar frá leið, og
mun hafa numið málið að ein-
hverju leyti hjá presti, en á milli
þeirra var hið bezta samstarf,
og mátu þeir hvorn annan mik-
ils.
Sumarið 1880 höfðu þeir
sýslumaður og prestur sam-
stöðu um það með hreppsnefnd-
inni að boða til almenns fundar